Matbaanın çıkışından itibaren Osmanlı İmparatorluğu‘nda basılan metinleri bir ortaya getirmeyi amaçlayan dijital kütüphane WikiLala, Osmanlı Türkçesi ile kitap, mecmua, gazete ve dokümanlardan oluşan binlerce içeriğe ulaşma imkanı sağlıyor. Bir arama motoru olarak çalışan dijital kütüphanede içerikler dijitale aktarılırken, eser fiziki olarak gelmişse donanımlı tarama aygıtlarıyla çözünürlükleri yüksek olarak taranıyor. Doküman dijital olarak temin edilmiş ise direkt sayısallaştırılıyor. Son olarak sayısallaştırılan bütün dokümanlar katalog haline geliyor ve sisteme yükleniyor. Araştırmacının gerek Latin gerekse Arap harfli söz yahut söz kümesi girişiyle arama yapabilmesi ve aradığı bilgiye ulaşması sağlanıyor.
Proje yöneticisi Sadi Özgür, projenin fikir olarak 2019 yılında ortaya çıktığını söyleyerek, “İki ay evvel bu projeyi yayın hayatına kavuşturduk. Osmanlı periyodundaki matbu metinlerin içerisinde Latin harfler ile arama yapılabiliyor. Birebir vakitte Osmanlı alfabesiyle de arama yapılabiliyor. Açık erişimde olan tüm eserler sisteme dahil edilebiliyor. Burada kullanıcılar ellerinde bulunan Osmanlı arşivlerini de sisteme dahil edebiliyor. Osmanlıca mecmua, kitap, gazete üzere yazılı yapıtları ve Osmanlı devrinde bulunan başka gereçleri de bir ortaya getirmeyi hedefliyoruz” dedi.
Web sayfasındaki ana sayfada bir arama çubuğu bulunduğunu ve burada kişi ismi, yer ismi yahut kitap ismiyle arama yapılabildiğinin altını çizen Özgür, “Aranan söz sonuçlardaki dokümanlarda belirtilmiş bir formda karşımıza çıkıyor. İki ayda 200 binin üzerinde yaklaşık 107 ülkeden dijital kütüphaneye giriş bulunuyor. Çoğunlukla Türkiye’den ziyaretçiler var. ABD ikinci sırada, Almanya ise üçüncü sırada yer alıyor” sözlerini kullandı.
Proje danışmanı Dr. Harun Tuncer ise, projenin akademiye katkısının da bulunduğunu belirterek, “Akademisyenler çalışacakları bir mesela hakkında literatür taraması gerçekleştirdiklerinde, makale başlığı yahut bir kitap başlığı üzerinden arama gerçekleştiriyorlardı. Bu projeyle birlikte Osmanlıca makale ve kitaplar içerisinde Latin harfleriyle arama yapabiliyorlar” diye konuştu.
Tuncer, projenin şuanda 78 üniversite ve türlü belediye ile Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesine fiyatsız açıldığını söyleyerek, “Nitekim öbür şahıslar sisteme üye olduktan bir yıllık müddet boyunca fiyatsız kullanım gerçekleştirebilecek. Yurtdışından görüşmelerimiz devam ediyor. Birtakım üniversitelerle görüşüyoruz. Osmanlı’nın ürettiği tüm içeriklere ulaşma imkanı sunuyoruz. Osmanlı periyodunda basılan yaklaşık 26 bin kadarı tespit edilmiş, geriye kalanları tespit edilememiş bir kitap sayısı var. Milyonlarca sayfa gazete ve mecmua sayfası var. Hasebiyle bütün bunların hepsini araştırmacının hizmetine sunmuş oluyoruz. Yaklaşık 3-4 milyon sayfa kadar fen bilimlerinden toplumsal bilimlerine kadar tüm alanlardaki metinleri araştırmacının hizmetine sunmuş olacağız” açıklamalarında bulundu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan aldıkları mükafattan de bahseden Tuncer, “Yılın yenilikçi teşebbüsüne aday gösterildik ve mükafatı aldık. Ödül oy birliği ile verildi. Projemiz yeni başladığı için bu ödül bizi hem keyifli etti hem de cesaretlendirdi” dedi.
NTV
