Oynadığı rollerle Türk izleyicisinin gönlünde yer edinen sanatçı Sadri Alışık, Saffet Hanım ve kaptan Rafet Bey’in birinci çocuğu olarak 5 Mart 1925’te İstanbul’da dünyaya geldi. Asıl ismi Mehmet Sadrettin Alışık olan usta oyuncu, ailesinin kendisine “Sadri” diye hitap etmesinden ötürü çocukluğundan beri duymaya alıştığı isimle sanat dünyasında kendini tanıttı.
Sadri Alışık, Paşabahçe 39. İlkokulu’nda okurken gittiği bir sünnet merasiminde izlediği Naşit Özcan Tiyatrosu’nun gösterisi sayesinde yıllarını vereceği tiyatro sanatıyla tanıştı. Gözlemci bir karaktere sahip olan Alışık, kendi piyeslerini hazırlayarak mahalleden arkadaşlarına şovlar sunmaya başladı.
Ailesinin tiyatrocu olmasına karşı çıkmasına karşın oyunculuktan vazgeçmeyen sanatçı, üçüncü sınıftayken “İstiklal” isimli piyeste “Adalı Halil” isimli başrolü üstlendi.
Alışık, sonraki yıllarda Ziya Ünsel İlköğretim Okulu ismini alan Beykoz Ortaokulu’nun akabinde İstanbul Erkek Lisesi’nde eğitim gördü.
HOŞ SANATLAR AKADEMİSİ FOTOĞRAF KISMI’NDA OKUDU
Lisedeyken Cağaloğlu Halk Konutu’nda tiyatro eğitimine başlayan sanatçı, oyunculuk çalışmalarını, hala Sadri Alışık Tiyatrosu ismiyle hizmet veren Muhsin Ertuğrul idaresindeki Küçük Sahne’de sürdürdü.
Alışık, bir müddet Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Fotoğraf Kısmı’nda eğitime devam etti. Çeşitli mecmualarda grafikerlik de yapan sanatçı, hayatı boyunca pek çok yağlı boya ve kara kalem çalışmasına imza attı.
Sadri Alışık, 1940’ta Eminönü Halkevi’ne giderek amatör tiyatro çalışmalarına katıldı.
Profesyonel oyuncu olarak birinci sefer 1943’te Raşit İstek Topluluğu’nda sahne alan sanatçı, akabinde Karaca, Site, Oraloğlu, Etraf, Oda ve Kent tiyatrolarında çalışmalarını sürdürdü.
Alışık, kısa bir müddet gazinolarda şov yaptı, 1946’da Günahsızlar sinemasıyla Yeşilçam’a adım attı.
Vatani misyonunu 1946-1949 yıllarında tamamlayan usta oyuncu, 1951’de birinci evliliğini yaptığı tiyatro sanatkarı Neriman Esen ile 1957’de ayrıldı.
Sadri Alışık, 1951’de bir sinema setinde tanıştığı ve çok sayıda sinemada birlikte rol aldığı Ayhan Işık ile Işık’ın 1979’daki vefatına kadar yakın dostluk kurdu.
ROLLERİYLE GÖNÜLLERDE YER EDİNDİ
“Turist Ömer”, “Ofsayt Osman” ve “Ali Baba” üzere karakterlerle unutulmazlar ortasına giren sanatçı, 1959’da Yalnızlar Rıhtımı sinemasında canlandırdığı “Rıdvan Kaptan” rolüyle dikkati çekti. Alışık, kıssası Attila İlhan’a ilişkin sinemada başrolleri paylaştığı sinema ve tiyatro oyuncusu Çolpan İlhan‘la tanıştı.
Sadri Alışık, Çolpan İlhan ile 20 Ağustos 1959’da evlendi. Çiftin çocukları Kerem, 1960’ta dünyaya geldi.
Usta oyuncu Alışık, dram rolleriyle başladığı oyunculuk mesleğini, canlandırdığı güldürü karakterleriyle doruğa taşıdı.
Mesleği boyunca 200’ü aşkın üretimde rol alan sanatkarın Ayhan Işık ve Belgin Doruk ile 1961-1962 ortasında rol aldığı Küçük Hanımefendi ile Turist Ömer ve Ayşecik serileri izleyicilerin ağır ilgisiyle karşılaştı.
Sanatçı, kendisiyle özdeşleşen “Turist Ömer” karakterinin ortaya çıkış öyküsüne ait yaptığı bir açıklamada, şunları aktarmıştı:
“Rahmetli Ayhan’la (Işık) oynadığımız sinemada ben onun yardımcısı, ezik, yenik bir arkadaşı üzereydim. Bu tipi ne biçimde canlandıracağımızı düşününce bir şapkaya ihtiyaç duyduğumu düşündüm. Çeşitli şapkalar getirdiler. Hiçbiri olmadı. Benim istediğim daha dökük bir şeydi. Allah’tan yan tarafta bir inşaat vardı. Orada çalışanların başından 2,5 liraya bir şapka alıp getirdiler. Şapkayı giydim lakin yeniden de tip tamam değildi. Bir şey eksikti. Sonra düşündüm şapkayı indirdim biraz. Omuzları düşürdüm. ‘Anladın mı ağabeycim.’ falan dedim. ‘Aaa, oldu dediler.’ Ama tekrar bende bir eksiklik vardı ve daha sonra ayakkabıların topuğuna basma gereksinimi hissettim. Sürünerek daha dökük, saçık olsun diye. Sinema sonra çok büyük iş yaptı. Çok beğenildi. Bunun üzerine Hulki Saner, ‘Biz bir Turist Ömer sineması yapalım. Tek başına başrolü sen oyna.’ dedi. ‘Denemeye paha.’ dedik ve yaptık. Sinema bana da çok şey kattı. Büyük bir sempati, sevgi getirdi.”
Ekseriyetle rol aldığı sinemalarda, değişen toplumsal pahalar içinde hoşluğa tutkun, umutlu, yaşama sevinciyle dolu, dürüstlüğü ve doğruluğu özleyen karakterler sergileyen usta oyuncu, 1964’te “Avare- Dalgamıza Bakalım” ile “Tophane Rıhtımında -Turist Ömer” ve 1970’de “Turist Ömer Arabistan’da” isimli 45’lik plaklar da doldurdu.
UNUTULMAZ REPLİKLERİ
Latife ile Karışık, Fıstık Üzere Maşallah, Helal Olsun Ali Abi ve Ah Hoş İstanbul üzere birçok değerli sinemada rol alan oyuncu, “Yalvarmaktansa kaybetmeyi tercih ederim. Prensip sorunu…”, “Hayat demek, vefatı beklemek demektir. Az çok hepimiz denizi, yıldızları, ağaçları, işte falanları, filanları göreceğiz. Birçok şeyin tadına bakacağız. Sonra da ister istemez ‘Gidiyorum Elveda’ müziğini söyleyeceğiz. O denli ise gidenin de kalanın da gönlü güzel olsun.”, “Şu hayatın falanları filanları malum…” ve “Ama kabahat bende değil, müzikteki o kızda” üzere unutulmaz birçok repliğe de imza attı.
Sadri Alışık, 44 yıllık sanat hayatında birçok mükafata de bedel görüldü. Afacan Küçük Serseri sinemasındaki “Hüsnü” karakteriyle 1971 Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde “En Yeterli Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü”nü, 1994’teki oynadığı son sinema Yengeç Sepeti ile de yeniden “Antalya Altın Portakal Sinema Festivali”nde, Mehmet Aslantuğ ile birlikte “En Âlâ Erkek Oyuncu Ödülü”nü aldı.
Hayatı boyunca aile yaşantısından ve karakterinden taviz vermeyen Alışık, yakın dostu Ayhan Işık’ı 16 Haziran 1979’da kaybettikten sonra büyük bir sarsıntı geçirdi. O yıllarda Seyahatname isimli dizide rol alan sanatçı, 1983’te Kartallar Yüksekten Uçar“, 1986’da Çalıkuşu ve 1987’de Saat Sabahın Dokuzu isimli dizide oynadı.
İSTANBUL’DA VEFAT ETTİ
Kendine has üslubu ve selamıyla hala Türk izleyicisinin izlemekten keyif aldığı isimlerden biri olan sanatçı, Bir Ömürlük İstanbul isimli şiir kitabıyla da İstanbul’a olan sevdasını kaleme aldı.
Sadri Alışık, karaciğer yetmezliği nedeniyle periyodun Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın dayanağıyla 1990’da ABD’ye gitti. Alışak’a burada Prof. Dr. Münci Kalayoğlu tarafından organ nakli yapıldı. Karaciğer, böbrek ve teneffüs yetmezliği ile kemik iliği hastalığı için tedavi gören Alışık, 18 Mart 1995’te İstanbul’da yaşama veda etti.
Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilen sanatkarın anısına eşi Çolpan İlhan tarafından kurulan Sadri Alışık Kültür Merkezi’nce her yıl “Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri” veriliyor.
Babası üzere oyuncu olan Kerem Alışık, babasının tek başına bir konservatuvar olduğunu söyleyerek, “Şarkısıyla şiiriyle fotoğrafıyla fevkalade özellikli bir adamdı. Ülkesinin bütün yüreklerine ulaşan, samimi, fedakar, candan, evvel insan ancak yanında daima Çolpan İlhan. Onun sağı, solu, altı, üstü daima Çolpan İlhan, bütün bu başarılarında en büyük hisse sahibi diyebilirim. Sinemalarında daima ofsaytta kalan bir adamdır lakin hayatın içinde tek golü Çolpan İlhan’dır.” sözlerini kullanmıştı.
Usta oyuncunun rol aldığı birtakım sinemalar şöyle:
Fato – Ya İstiklal Ya Mevt, İstanbul Geceleri, Çakırcalı Mehmet Efe, İstanbul Çiçekleri, Hürriyet Müziği, Allah’a Ismarladık, Kendini Kurtaran Kent – Ulu Maraş, İlah Şahidimdir, Vatan ve Namık Kemal, Yavuz Sultan Selim Ağlıyor, İki Süngü Ortasında, Hatalı Benim, Soygun, Halıcı Kız, Sürekli Kalbimdesin, Çalınan Aşk, Korkusuz Kabadayı, Birinci Göz Ağrısı.
NTV
