Barajlarda doluluk oranının bir devir yüzde 20’nin altına düştüğü İstanbul’da, son yağışlarla birlikte doluluk yüzde 50’nin üzerine çıktı. Yağışların barajlardaki su ölçüsünü artırmasına karşın bu uzun vadeli tahlil olarak görülmüyor.
Uzmanlar, kenti bekleyen muhtemel su tehlikesi nedeniyle çatı sularını değerlendirmenin, İstanbul’un su muhtaçlığının yüzde 48’ini karşılayabileceğini vurguluyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sevinç Asilhan, yaptığı açıklamada yağışların su kaynaklarını besleyen en kıymetli meteorolojik değişken olduğunu söyledi.
Atmosferdeki havanın hareketine bağlı olarak nem ölçüsünün artması, hava parselinin yükselmesi, yükselen hava parselinin sıcaklığının düşmesi ve neme doymasıyla bulut oluştuğunu belirten Asilhan, “Atmosferik koşullarla bulut karakteristiğine bağlı olarak yağış meydana gelir. Yağışı öteki meteorolojik değişkenlerden ayıran özelliklerinden biri, yağışın her yıl değişim göstermesi yahut atmosferik koşulların değişimine bağlı hiç olmaması yani pahasının sıfır olmasıdır” diye konuştu.
Asilhan, yağışın genel olarak atmosferden gelen suya verilen isim olduğunu ve farklı çeşitleri bulunduğunu anlatarak, şöyle devam etti:
“Yağmur, dolu, kar bunlardandır. Su çevrimi olarak isimlendirdiğimiz suyun atmosfer ve yeryüzü ortasındaki döngüsü canlı ömrü için hayatidir ve yağışlar tarafından beslenir. Gökyüzünden gelen sudan faydalanma günümüzden binlerce yıl evvelki devirlerden gelmektedir. Yağışların yahut atmosferdeki nemin toplanmasıyla su muhtaçlığının karşılanmasına günümüzden yaklaşık 5 bin 500 yıl evvel başlanmıştır. Buna örneklerden biri Yerebatan Sarnıcı, yağmur sularının biriktirildiği üstü kapalı yapılardır. Yağmur suyunun tekrar kullanılması dünyanın farklı bölgelerinde geçmişten günümüze kadar yeni usuller yahut aygıtlar ile devam etmektedir.”
“KURAKLIĞA KARŞI YAĞMUR SUYUNUN TOPLANMASI TESİRLİ BİR YÖNTEM”
Türkiye’de geçen yıl kuraklığın tesirli olduğunu vurgulayan Asilhan, kuraklıkla uğraş için yeni yollara başvurulması gerektiğini tabir etti.
Prof. Dr. Sevinç Asilhan, kuraklığa karşı yağmur suyunun toplanmasının tesirli bir sistem olacağını lisana getirerek, yağmur suyunun, çatı yahut rastgele bir yüzeyden toplanarak depolanmasının kullanılan en kolay formül olduğunu anlattı.
Toplanan suyun da daha sonra farklı su gereksinimlerini karşılamak için kullanılabileceğinin altını çizen Asilhan, “Örneğin; bahçe sulama yahut arıtmayla mesken içi kullanımın karşılanması için suyun kuyu, sarnıç yahut yer altı akifer üzere kapalı bir depolama sistemine yönlendirilmesi sağlanır.” diye konuştu.
Asilhan, suyun yağışlardaki eksilme ve azalmayla birlikte bir yıl boyunca yahut birkaç yılık devirlerde değişim gösterdiğini aktararak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kurak devirler ülkemizin farklı bölgelerinde farklı şiddette meydana gelebilmektedir. Yağmur hasadıyla konutlarınızın çatılarından toplanan yağmur suyu, sürdürülebilir kaliteli su sağlayabilir. Birebir vakitte yağmur hasadının yeşil alanların korunmasına katkısı vardır. Orman alanlarında baraj sayısının artmasını azaltabilir, barajlarla ilgili altyapı çalışmalarına muhtaçlık olmaz. Yağışlar sonrasında taşkın yahut sele neden olabilecek akışların süratle yükselmesini geciktirir. Yağmur suyu bilhassa orman alanlarına yakın yahut kırsal alanlarda yani kentlerden uzak bölgelerde yüzeye düşmeden evvel daha inançlı ve kirlenmemiştir. Yağmur suyunun düştüğü bölge ve yüzeye bağlı olarak su kalitesi değişecektir, bununla ilgili kullanım tedbirleri ve tercihleri yapılmalıdır.
Yağışın düştüğü yüzeyin özelliğine bağlı olarak depolanma ölçüsünde farklılıklar olur. Bununla birlikte azamî su depolanmasında lokal hava şartlarının değişmesi, yağış ölçüsü, buharlaşma yahut sızma ile kayıpların olacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Yağışın yıllık değişimi, çatı yüzeyinin alanı, çatı yüzeyini kaplayan gerecin yağmur suyunun akışına tesiri yani akış katsayı özellikleriyle azamî yağmur hasadıyla ilgili genel bir fikir elde edilebilir.”
“BÜYÜK TASARRUF SAĞLAYABİLİR”
Çatılardan yağmur hasadı tekniğinin İstanbul’da kullanılabileceğini söz eden Asilhan, bu sistemin büyük su tasarrufu sağlayacağını belirtti.
İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sevinç Asilhan, İstanbul’un uzun yıllara bağlı olarak ortalama yıllık toplam yağış ölçüsünün yaklaşık 740 milimetre olduğunun altını çizerek, şunları kaydetti:
“Ormanlık, tarım ve yeşil alanların dışında yerleşim alanları 1975’te yaklaşık 36 bin 233 hektarken, 2013’te 106 bin 99 hektar olarak değişmiştir. Bu yerleşim alanlarını göz önünde bulundurarak çatılardan en fazla elde edebileceğimiz su depolaması yaklaşık bir yılda 327 milyon metreküptür. İstanbul’un barajlarında toplam su ölçülerinin 2012 ile 2020 yılları ortasındaki yıllık ortalaması yaklaşık 672 milyon metreküptür. İstanbul’un barajlarındaki yıllık toplam su ölçüsüyle çatılardan elde edilebilecek en fazla su depolaması kıyasladığında, yaklaşık yüzde 48 oranında yıllık su depolaması çatılardan sağlanabilir. Burada kullanılan çatı alanı, çatı yüzeylerinin özellikleri, yağış ölçüleri mahalleden mahalleye, semtten semte değişiklik gösterecektir.”
Yağmur hasadının dünya genelinde konutların çatılarındaki suyun depolanmasıyla yapılabileceği üzere yenilikçi prosedür ve aygıtlarla da yapılabileceğini anlatan Sevinç Asilhan, “21. yüzyılda kullanımı devam etmektedir ve hava kurallarının değişkenliğine bağlı olarak makul aralıklarla yaşayacağımız su kıtlığına, kuraklığa karşı geliştirilmesi ve yaygın kullanımının sağlanması yararlı olacaktır.” dedi.
NTV
