Halk ortasında “kurdeşen” ismiyle bilinen “ürtiker” farklı şartlar nedeniyle ciltte görülen tepkilerden kaynaklanan kabarık, şiş, kaşıntılı ve kızarık lekelerle karakterize edilen bir cilt hastalığıdır. Kimi hastalarda ciltteki döküntülere dudaklarda, ağız içinde ve yüzde şişlik de eşlik eder.
Bu kızarık lekelerin boyutları birkaç milimetreden bir kaç santimetreye kadar farklılık gösterebilir ve yaygın olarak birbirleri ile birleşip cilt üzerinde çok geniş bir alanı kaplayabilir.
Lekeler, hastalık seyrettiği mühlet zarfında 24 saat içerisinde belirip kaybolabilir. Şayet kurdeşenden kaynaklanan kızarıklıklar ile kabarıklıklar altı haftadan daha uzun müddet devam ederse ve aylar ya da yıllar boyunca sık sık tekrarlarsa, durum kronik ürtiker olarak kabul edilir.
ÜRTİKER BULAŞICI DEĞİLDİR
Halk ortasında hastalığının bulaşıcı olduğu düşünülse de ürtiker (kurdeşen) hastalığı bulaşıcı değildir.
ÜRTİKER NEDEN OLUR?
Kurdeşen kızarıklıkları ve bunlarla birlikte beliren kabarıklıklar, kimi hücreler tarafından kan dolanımına histamin ve başka kimyasalların özgür bırakılmasıyla ortaya çıkar.
Tıp uzmanları çoklukla kronik ürtikerin nedenini yahut akut ürtikerin neden bazen kronik bir hal aldığının nedenini belirleyemezler.
Lakin deride görülen kurdeşen dökülmesinin tetikleyici nedenlerinin bir kısmı şu haldedir;
-Ağrı kesici ilaçlar
-Alkol kullanımı
-Böcekler yahut parazitler
-Çeşitli besin çeşitleri
-Cilt üzerinde uzun periyodik baskı, lastik şerit üzere
-Çizilme
-Egzersiz
-Enfeksiyon
-Güneş Işığı
-Soğuk
-Stres
-Yüksek ısı
Bunlarla birlikte kimi olaylarda kronik ürtiker tiroid hastalığı yahut nadiren kanser üzere altta yatan öbür bir tıbbi durum ile bağlı olabilir.
ÜRTİKER BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ürtiker geliştiğinde her hastada karakteristik kimi belirtiler ortaya çıkar
Ciltte etrafı kızarık şişkinlikler belirir. Bunlar milimetrik küçük alanlar formunda olabileceği üzere daha büyük boyutlarda da olabilir.
Şişen cilt alanlarında kaşıntı ve yanma hissi ortaya çıkar.
Dudaklarda, göz kapaklarında ve boğaz içinde ağrılı şişme, yani anjiyoödem de görülebilir. Yorulma, gerilim, sıcaklama ve antrenman esnasında kurdeşen belirtilerinin şiddetlendiği gözlemlenmiştir.
Kronik ürtiker altı haftadan daha uzun mühlet kesintisiz devam ederek yıllar içinde tekrarlayabilir, lakin kısa vadeli yani akut ürtiker birdenbire ortaya çıkar ve birkaç hafta içerisinde seyrini tamamlayarak kaybolur.
Şayet birkaç gün boyunca ortaya çıkmaya devam eden kabarıklıklar ve kızarıklar görüldüyse kesinlikle bir cilt uzmanına yani dermatoloğa başvurulması gereklidir. Kronik ürtiker kendi başına bireyi önemli bir alerjik tepki, yani anafilaksi riski altına sokmaz.
Lakin birey önemli bir alerjik tepkinin bir modülü olarak başka semptomların yanı sıra kurdeşen belirtileri gösteriyorsa acil bakım uygulanması gerekebilir. Anafilaksi belirtileri ve semptomları ortasında baş dönmesi, nefes darlığı ile dudaklarda, göz kapaklarında ve lisanda şişme bulunur.
ÜRTİKER TANISI NASIL KONUR?
Kurdeşen döküntüleri tipiktir ve bu nedenle uzmanlar sıklıkla hasta şikâyetleri ve fizik muayene bulgularıyla çarçabuk ürtiker tanısı koyabilirler. Kesin teşhis için kimi testler isteyerek teşhis doğrulanabilir.
Apansız gelişen ürtiker olaylarında ürtiker tanısı tabip tarafından süratli bir biçimde konulabilir. Hastanın tabip randevusu sırasında ürtiker döküntülerinin olmaması durumunda da tipik klinik tablonun hasta tarafından tanım edilmesi teşhis için kafidir. Bu noktada kıymetli olan kurdeşen döküntülerinin 24 saat içinde büsbütün geçip geçmediğinin sorgulanmasıdır. Zira ürtikere benzeyen döküntülerle seyreden daha farklı hastalıklar da vardır.
Ayrıyeten, şikâyetlerin müddeti hekim tarafından bir bütün olarak sorgulanır; bu biçimde hastalığın akut ya da kronik bir durum olup olmadığı ayırt edilir. Ayrıyeten, hastanın ürtikeri tetiklediğinden kuşku duyduğu etkenler sorgulanır.
ÜRTİKERİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Kronik ürtiker aylarca yahut yıllarca daima devam edebilir. Bireyin uyku sistemini bozabilir ve günlük hayatına müdahale edecek bir hale gelebilir. Alınacak bir kaç kolay tedbir kronik ürtikerin tekrarlayan cilt tepkilerini önlemeye yahut yatıştırmaya yardımcı olabilir:
-Bilinen tetikleyicilerden kaçınmak
-Bol, Gevşek ve hafif giysiler giymek.
-Derinin çizilmesinden kaçınmak.
-Etkilenen bölgeyi yıkayarak, yelpazeleyerek, serin ve nemli bir bez kullanarak, ya da losyon yahut kaşıntı önleyici krem ile rahatlatmak.
güneş kremi kullanmak
-Sert sabunları kullanmaktan kaçınmak.
NTV
