Kokusu ve lezzetiyle ithal rakiplerini geride bırakan yerli muzun tadını “tekel” tezleri kaçırdı. Kimi toptancıların, WhatsApp kümeleri kurarak, günlük fiyat belirlediklerine yönelik argümanlar, Rekabet Kurumu’nun radarına girdi. Öte yandan devletin son devirlerde muz serası yatırımlarını ağır olarak desteklemesine, üretimin son üç yılda ikiye katlanmasına rağmen perakende fiyatların neden bu eforlara paralel bir seyir izlemediğine yönelik sorular da bu argümanlar ışığında karşılık buluyor üzere…
Milliyet gazetesinden His Erdoğan’nın haberine nazaran, Argüman konusu teşebbüslerin, WhatAapp kümelerinde hem alış hem de satış fiyatına ait sayı konuştuğu belirtiliyor.
REKABET İNCELİYOR
Rekabet Kurumu tarafından yapılan açıklamalarda, evvelki gün ‘muz toptan ticaret teşebbüsleri’ne açılan soruşturma öne çıktı.
Türkiye’nin en değerli yerli muz üreten bölgelerinden Mersin Bozyazı ve Anamur’da muz toptan ticareti ile faaliyet gösteren teşebbüslerin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a muhalif hareket edip etmedikleri, ilerleyen periyotta netlik kazanacak. Rekabet Heyeti ön araştırmasında, ihlalin tespitine yönelik soruşturma açılmasına ‘bulguların önemli ve kâfi olduğu’ belirtildi.
GÜNLÜK FİYAT
Alanya/ Gazipaşa / Manavgat ve Bozyazı/Alamur çizgisindeki üreticiler ve birliklerle konuştuk. Hakkında soruşturma yürütülen teşebbüslerin ‘WhatsApp uygulaması üzerinden oluşturdukları birkaç küme vasıtasıyla haftalık, hatta birçok vakit günlük orak fiyat’ belirledikleri tezleri iletildi.
Hakkında soruşturma başlatılan 17 şirket ve 1 dernek bölgedeki komiteci, sarartma/paketleme yapan büyük nitelikli firmalardan oluşuyor. Muz üretim ve satışını yapanlar, bu şirketlerin ‘manipülasyon’ savıyla denetlendiğini belirtiyor.
İhlal edip etmedikleri belirlenecek 4054 sayılı Kanun’un 4. hususu de piyasaların, arz/talep istikrarının denetimi, rekabeti bozma, engelleme gayesi taşıyan ortak hareket ve bu kapsamda alım satım fiyatlarının belirlenmesini içeriyor.
Bölgedeki muz üreticilerinden edinilen bilgiye nazaran, her hafta ya da muhakkak bir periyot değil, “Bugün şu fiyattan alalım” formunda yapılan günlük paylaşımlar bile var. Bu nedenle hem arz talep istikrarıyla oluşan fiyatların bozduluğu, hem de üreticilerin piyasanın dışında belirlenen fiyatlara satışmak yapmak durumunda bırakıldığı igade ediliyor. Yanı sıra küçük çaplı muz tacirlerinin de bu piyasa koşullrından ziyan gördüğü belirtiliyor.
“İSTANBUL’A BAKIYORLAR”
Alanya Muz Üreticileri Birliği (Muzbir) Lideri Mustada Şenli, Bozyazı-Anamur bölgesindeki iki dernek altında yer alan firmaların kendi ortalarında fiyat oluşturdukları duyumunu aldıklarını söyledi. Şenli, şöyle devam etti:
“Alıcılar bu fiyatı oluşturuyorlar. Tüm üreticileri de uyması noktasında baskı kurmuş oluyorlar. Aşikâr fiyatın üzerine çıkmadan pazardan eser temin etmeye yönelik bir hareket. Kontroller bir müddettir sürdüğü için son iki aydır fiyat paylaşamıyorlar. Bu sayede piyasa şartlarına nazaran fiyatlar oluşmaya başladı. Yoksa, bakıyorlardı, İstanbul, Ankara, İzmir’de muz kaça satılıyorsa kendi karlarını, ekleyip çiftçiye ona nazaran bir fiyat belirleyip, bunun üzerinden mal almadan, monopol oluşturmaya yönelik hareket ediyorlardı. Oradaki fiyat bizim Alanya’yı bile etkiliyor. Üreticiden daha ucuza alınması buradaki piyasayı da karıştırıyordu. Kendilerini muhakkak bir kar marjına endeksliyorlar. Ona nazaran fiyat veriyorlar. yani düşük fiyattan aldıkları eser, tüketiciye de yansımıyor”
YILLARA NAZARAN MUZ ÜRETİMİ
2017: 369 bin ton 2018: 499 bin ton 2019: 548 bin ton 2020: 728 bin ton
Kurulcu fiyatı: Anamur’da 5,8 – 6,5 lira, Alanya’da 5,5 – 6,2 lira
ÜRETİM, VARSAYIMDAN FAZLA ARTIŞ KAYDETTİ
Muzun kilo fiyatı marketlerde 10-12 lira ortasında değişiyor. Yerli üretici bölgeler Anamur ve Alanya’da yeşil olarak 5.5 ile 6.20 lira ortasında fiyatlara satılıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, 2017’de 369 bin ton muz üretilirken, 2020’de bu ölçü neredeyse ikiye katlanarak 728 gib ton oldu. TÜİK’in 2020 iddiası 680 bin ton iken, ortaya çıkan üetim kestirimlerin üzerinde gerçekleşmiş oldu.
“PİYASAYI YÖNLENDİREMEZ”
Anamuz Bozyazı Ziraat Odası Lideri Ahmet Onur Gümüş, muzla ilgilenen 150-200’ün üzerinde işletme olduğunu belirtirken, “Üretici istediği işletmeyle alım satım yapabilir durumda. Bu kadar şirketin olduğu yerde bir ortaya gelerek rekabeti etkileyecek harekette bulunabileceğini düşünmüyoruz” dedi.
NTV uygulamasını indirin, gelişmelerden haberdar olun
NTV
