ABD merkezli yayın kuruluşu Bloomberg’in haberine nazaran, Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, “ülke dışındaki haksız uygulamalara karşı koymak” amacıyla hazırlanan düzenlemenin, Çin vatandaşları ve şirketlerinin yasal hak ve çıkarları ile ülkenin menfaatlerini korumak gayesiyle yapıldığı ve an prestijiyle geçerli olduğu kaydedildi.
Bu düzenlemeyle yabancı yasa ve mevzuatların Çin şirket ve vatandaşlarına yönelik haksız uygulamasını önlemek için bir çalışma kümesinin kurulmasının amaçlandığına işaret edilen açıklamada, yabancı kanunlar nedeniyle “olağan ekonomik, ticari ve ilgili faaliyetlerde” bulunması engellenen vatandaş ve kuruluşların 30 gün içinde bu çalışma kümesine rapor sunabileceği aktarıldı.
Açıklamada, kümenin, raporda “haksız” kriter olduğunu ve memleketler arası hukukun ihlal edildiğini doğrulaması durumunda, mahkemenin, yabancı kanunların uygulanmasını reddeden bir yasaklama buyruğu çıkarabileceği belirtildi.
Bu düzenlemeyle yabancı ülkelerin hukukuna uymadığı gerekçesiyle önemli kayıplar yaşayan kişi ve firmaların da devlet kurumları tarafından desteklenebileceğine işaret edilen açıklamada, Çin hükümetinin kelam konusu maddelere karşı “gerekli karşı önlemleri” alabileceği vurgulandı.
Açıklamada, “doğru” rapor sunamayan vatandaş yahut şirketin uyarılabileceği yahut para cezasıyla karşı karşıya kalabileceği kaydedildi.
Bu ortada Çin basınında çıkan haberlerde, Pekin idaresinin bu adımı, bilhassa “ABD zorbalığına” karşı Çin’in yasal yollarla yasal müdafaası için yeni bir atak olarak yorumlandı.
ABD’NİN ÇİNLİ FİRMALARA YÖNELİK KISITLAMALARI
ABD, Çin’in teknoloji şirketi Huawei’yi, ulusal güvenliğe alışılmamış faaliyetlerde bulunma riski oluşturduğu gerekçesiyle teknoloji ihracatına kısıtlama getirdiği kişi, şirket, devlet ve öbür hukukî kişilikleri içeren Varlık Listesi’ne 2019’da almıştı.
ABD Federal Bağlantı Kurulu, temmuz ayında da Çin’in teknoloji devi şirketleri Huawei ve ZTE’nin ulusal güvenliğe tehdit olarak belirlendiğini açıklamıştı.
ABD Lideri Donald Trump, 3 Ağustos’ta yaptığı bir açıklamada, ABD’deki kolu rastgele bir Amerikan şirketine satılmadığı takdirde Çin merkezli toplumsal medya platformu TikTok’u 15 Eylül’de yasaklayacaklarını açıklamıştı.
Trump, 6 Ağustos’ta da ulusal güvenliği muhafaza gerekçesiyle ABD’li kişi yahut kuruluşların Çinli şirketlere ilişkin toplumsal medya uygulamaları TikTok ve WeChat ile rastgele bir iş yapmasını yasaklamaya yönelik 2 kararname imzalamıştı. 14 Ağustos’ta ise TikTok uygulamasının sahibi Çinli teknoloji şirketi ByteDance’in ABD’deki operasyonlarını 90 gün içinde elden çıkarmasına yönelik kararname yayımlamıştı.
Kelam konusu devirde ABD’nin önde gelen teknoloji firmalarından Microsoft’un Çinli ByteDance şirketine ilişkin TikTok uygulamasını satın almak üzere görüşmelerde bulunduğu basına yansırken 13 Eylül’de uygulamanın ABD operasyonlarının Microsoft’a satılmayacağı katılaşmış ve ByteDance’in Oracle ile anlaştığı kaydedilmişti.
ABD Ticaret Bakanlığı, eylül ayında “ulusal güvenliği koruma” gerekçesiyle Çinli şirketlere ilişkin toplumsal medya uygulamaları TikTok ve WeChat’in yasaklamak için Federal Mahkemeye başvurmuştu.
Trump, 12 Kasım’da yayımladığı başkanlık kararnamesinde, ABD hükümetinin Çin ordusunun sahip olduğu yahut denetim ettiğini belirlediği şirketlerin paylarının ülke borsalarında süreç görmesini yasaklamıştı.
New York borsasından 5 Ocak’ta yapılan açıklamada “China Telecom”, “China Mobile” ve “China Unicom Hong Kong” telekom şirketlerinin paylarının 11 Ocak’tan itibaren borsada süreç görmeyeceği belirtilmişti.
Trump 6 Ocak’ta imzaladığı kararnameyle Ant Grup’a ilişkin Alipay ve WeChat Pay’in de ortalarında yer aldığı Çin merkezli 8 taşınabilir ödeme uygulaması ile süreç yapılmasının yasaklanmasını talep etmişti.
NTV
