Sıhhat Bakanlığı Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, Hürriyet gazetesinde vatandaşlardan gelen soruları cevapları.
COVID-19 AŞISI DOĞURGANLIĞI TESİRLER Mİ?
Yakın vakitte hamile kalmayı düşünenlere aşı yaptırmamaları öneriliyor. Gebeliğin birinci üç ayında cenine ziyan verebilecek her türlü aşı, ilaç ve kimyasallardan fetüsün uzak tutulmasını sağlamak amaçlanıyor.
Aşılar birinci etapta 3 milyona yapılsa, yeni parti aşılarla da ikinci doz aşılamalar yapılsa daha iyi olmaz mı?
Gelen 3 milyon aşının yarısı yapılır ve kalan yarısı da bu bireylere ikinci doz için ayrılırsa, bu en riskli kümenin aşılanması bakımından önlemli bir yaklaşım olur. Lakin gelen 3 milyon aşı ile 3 milyon şahsa birinci doz yapılırsa, birinci planda çok daha fazla bireye aşı başlanmış olur ve toplumsal bağışıklığın elde edilmesi daha kısa vakitte sağlanabilir. Bu bahiste karar, risk-yarar durumu tartılarak verilebilir.
Bir aşı acil kullanım onayı kapsamından çıkıp rutin kullanıma nasıl geçer?
O aşıyla ilgili faz-3 çalışmaları tamamlanır ve sonuçları olumlu çıkarsa, o vakit ruhsat müracaatında bulunulur. Fakat faz-3 çalışmaları bazen birkaç yıl sürmektedir. Gereğince geniş sayıda bireyde ve farklı popülasyonlarda (çocuklar, ileri yaştakiler, kronik hastalığı olanlar, bağışıklığı baskılanmış olanlar gibi) aşı, enfeksiyondan muhafazada faal ve inançlı bulunur ve bu çalışmaların bilimsel yol ve yollara uygun ve kâfi olduğu bilimsel komitelerde onaylanırsa, o vakit aşıya ruhsat verilir. Takiben aşı rutin kullanıma girer.
AŞI OLANIN TESTİ MÜSPET ÇIKMAZ
Gerçek bir enfeksiyondan kazanılan bağışıklık aşıdan kazanılandan iyi mi?
Bu türlü bir genelleme yanlışsız olmaz. Kızamık üzere birtakım hastalıkları geçirdiğimizde çok güçlü ve ömür uzunluğu bir daha o hastalığa yakalanmayacak formda bir bağışıklık kazandığımız doğrudur. Ne var ki, örneğin grip üzere kimi hastalıkları geçiririz lakin bu bizi bir sonraki mevsimde tekrar grip olmaktan korumaz. Meğer örneğin tetanoz yahut su çiçeği aşılarında olduğu üzere aşıyla elde edilen bağışıklık, hastalıktan elde edilen bağışıklıktan daha güçlü ve hamidir.
Covid-19 aşıları size virüs bulaştırabilir mi? Test yaptırırken müspet çıkma mümkünlüğü ne?
Şu anda dünyada kullanımda olan mRNA, vektör tabanlı yahut inaktif koronavirüs aşıları, COVID-19’a neden olan canlı virüs içermediği için COVID-19 ile enfeksiyona ve hastalığa neden olmaz. Aşının ikinci dozunu yaptırdıktan 15 gün sonra COVID-19 hastalığı gelişirse, bu aşının korumadığı manasına gelir. Daha erken devirde, yani şimdi aşının tesirli hale gelmesinden evvel hastalanırsa, kişi etrafından virüsü alıp hastalanmıştır, aşının etkisizliğinden kelam edilemez. Aşılanan şahıslarda aşıdan ötürü COVID-19’un teşhisinde kullandığımız PCR testleri pozitifleşmez, yalnızca bağışıklığın geliştiğini gösteren antikor testleri müspet hale gelir.
NTV
