Fransız Paris-Saclay Üniversitesi ve Hindistan Bilim Enstitüsü’nden bilim insanları, şimdi yeni gelişen yenilebilir böcek sanayisinin yarattığı tehlikelere dikkat çekti.
Günümüzde dünya genelinde 2 milyar insanın 2 bin 200 farklı bözek tipini besin olarak tükettiğini açıklayan araştırmacılar, böceklerin protein bakımından varlıklı, kolay yetiştirilebilir, ucuz olması nedeniyle tercih edildiğini açıkladı.
4 YIL İÇİNDE PİYASA PAHASININ 3 KATINA ÇIKMASI BEKLENİYOR
Bununla birlikte yapılan çalışmada, karbon ayak izi kırmızı et sanayisine nazaran hayli düşük olan yenilebİlir böcek şirketlerinin Toplam kıymetinin 2024 yılında üçe katlanarak 297 milyon sterline (Yaklaşık 3 milyar Türk lirası) ulaşmasının beklenildiği kaydedildi. Fakat, bilim insanları bilhassa Endonezya ve Tayland üzere güneydoğu Asya ülkelerinde yer alan böcek üretim tesisleriyle ilgili yasal düzenlemelerin hayli yetersiz olduğunu ve kelam konusu işletmelerde nadiren biyogüvenlik protokollerine uyulduğunu belirtti.
DENETİMSİZCE SALINAN BÖCEKLER LOKAL SALGINLARA NEDEN OLUYOR
Satılması için yetiştirilen böceklerin mahallî tipleri yok ederek, bölgenin ekosistemlerine ziyan verdiğini aktaran uzmanlar, denetimsizce tabiata salınan bu istilacıların habitat yıkımına neden olduğu için lokal salgınlara yol açtığı konusunda da uyardı.
Ecology Letters isimli bilimsel mecmuada yayımlanan çalışmanın müellifleri, ” Bölgesel, ulusal ve milletlerarası seviyelerdeki siyaset ve uygulama boşlukları nedeniyle yerli olmayan böceklerin ticareti ve yetiştirilmesi, büyük olasılıkla yeni biyolojik istilalara yol açacaktır. Yenilmesi için seçilen cinsleri son derece tehlikeli kılan şey, onları kitlesel yetiştirme için uygun kılan özelliklerin birebir vakitte onları başarılı ve sıkıntılı istilacı cinsler haline getirebilecek özellikler olmasıdır” tabirlerini kullandı.
Kelam konusu özellikler ortasında ise yüksek üreme potansiyeli, genel beslenme ve yuvalama alışkanlıkları, iklim değişikliklerine dayanıklılık, düşük kaynak ihtiyacı ve yüksek hastalık direnci bulunuyor.
DURUM ABD VE AB’DE DE TELAŞ VERİCİ
Öte yandan, dünya genelinde yer alan en büyük 35 yenilebilir böcek şirketinin14’ü Kuzeybatı Avrupa’da ve 10’u ise ABD’de bulunuyor. Avrupa Birliği (AB) tarafından yapılan düzenlemeler, yabancı cinslerin üye ülkelere girişini engelliyor, lakin kaza sonucu salınım durumunda şirketlere yaptırım uygulanmıyor. Emsal formda, yaklaşık 100 ülkenin imzasının bulunduğu “Nesli Tükenmekte Olan Bitki ve Hayvan Cinslerinin Memleketler arası Ticaretine Ait Sözleşme” de istilacı cinslerin girişini yasaklıyor.
Lakin, araştırmacılar, “Gıda için yetiştirilen tiplerin yetiştirilip satılabileceği, esir yetiştirme ve evcil hayvan sanayisine ait rastgele bir düzenleme bulunmadığını” vurgulayarak durumun neden olduğu tehlikeye rağmen siyaset yapıcılara ve memleketler arası örgütlere davette bulundu.
SUUDİ ARABİSTAN’DA DEV HORTUM
NTV
