Folik asit, vücutta birçok değerli işlevi olan ve folat olarak da bilinen suda çözünür bir vitamindir. Birçok besinde doğal olarak, takviyeli besinlerde ise sentetik olarak üretilen formları bulunur.
Hücre üretiminde kıymetli fonksiyonlara sahip olduğundan kâfi alımı mahsusen hamilelik, bebeklik ve ergenlik üzere süratli büyüme periyotlarında son aşama kıymetlidir.
Vücudun yeni hücreler üretmesinde ve üretilen hücrelerin müdafaasında yardımcı olur. Öteki bir fonksiyonu ise kansere neden olabilecek DNA değişikliklerini önlemektir. Kemik iliğinde al ve beyaz kan hücresi imalatı, karbonhidratların güce dönüştürülmesi ve DNA ile RNA üretimi için gereklidir.
Bilhassa al kan hücrelerinin oluşumunda kilit rol oynar. Folik asit eksikliği, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda megaloblastik anemi olarak bilinen bir kansızlık tipinin nedenidir.
FOLİK ASİTİN YARARLARI NELERDİR?
Fetüsün düşmesi ve doğumsal anomali gelişim riskini düşürür. Düşük ve nöral tüp defektlerine karşı korunmak için hamilelik sırasında gereğince folik asit alınması kıymetlidir.
Depresyon riskini azaltır. Yapılan çalışmalarda düşük folat seviyesinin, artan depresyon riski ve antidepresan tedavisine cevabın zayıflığıyla bağlı olduğu gösterilmiştir.
Kalp sıhhatinin korunmasına yardımcı olur. Folik asit takviyelerinin homosistein seviyesini düşürdüğü bulunmuştur.
Yüksek homosistein seviyeleri artmış kardiyovasküler hastalık riski ile alakalı olduğundan, kimi araştırmacılar folik asit ve B12’nin kardiyovasküler hastalık riskini azalttığını düşünmektedir.
Kimi kanser cinslerinin gelişim riskini düşürür. Birtakım epidemiyolojik çalışmalarda düşük seviyede folat alımı bayanlarda artan göğüs kanseri riski ile ilişkilendirilmiştir.
Çalışma, folat seviyeleri ile kolorektal, akciğer, pankreas, özofageal, mide, servikal ve yumurtalık kanser riski arasında karşıt bir alaka olduğunu göstermiştir.
FOLİK ASİT İÇEREN BESİNLER HANGİLERİDİR?
Eksikliği önlemek için sağlıklı yetişkinlerin günde en az 400 mcg folat alması önerilir. Folik asit yanından güçlü besinler:
Baklagiller; fasulye, bezelye ve mercimek üzere bitki tohumlarıdır. Bu besinlerin her biri, içerdiği ölçüler değişse de eksiksiz birer folik asit kaynağıdır.
Kuşkonmaz, folat da dahil olmak üzere ağır ölçüde vitamin ve mineral içerir.
Yumurta: Diyete yumurta eklemek, folat da dahil olmak üzere birtakım temel besin hususlarının alımını artırmak için olağanüstü bir yoldur. Yumurta protein, selenyum, riboflavin ve B12 vitamini de içerir.
Yeşil yapraklı sebzeler: Ispanak, lahana ve roka üzere yeşil yapraklı sebzeler, folat dahil birçok kıymetli vitamin ve mineral içerir.
Pancar: Bir gün boyunca gereksiniminiz olan manganez, potasyum ve C vitamini içerir. Ayrıyeten tek bir kâse çiğ pancar tüketerek günlük folik asit muhtaçlığının ⅓’ü karşılanabilir.
Turunçgiller: Portakal, greyfurt, limon ve bergamot üzere turunçgiller kümesi meyveler folat bakımından zengindir.
Brüksel lahanası: Brüksel lahanası birçok vitamin ve mineral mahsusen de folat bakımından zengindir.
Brokoli: Mahsusen pişirildiği devir folik asit nispeti artar.
Fındık: Yüksek nispette protein içermesine ek olarak, lif açısından zengindir ve vücudun gereksinim duyduğu birçok vitamin ve mineral içerir. Diyete daha fazla fındık eklemek günlük folat muhtaçlığını karşılamaya yardımcı olur.
Dana karaciğeri: Dana karaciğeri, mevcut en konsantre folat kaynaklarından biridir.
Buğday tohumu: Buğday tohumu, buğday çekirdeğinin embriyosudur. Öğütme süreci sırasında sıkça çıkarılsa da, folik asit dahil olmak üzere yüksek ölçüde konsantre vitamin, mineral ve antioksidan kaynağıdır.
Papaya: Papaya, Güney Meksika ve Orta Amerika’da yetişen, yüksek besleyici özellikte tropik bir meyvedir. Son radde lezzetli olan bu meyve ağır folat içeriğine sahiptir.
Muz: Bilhassa potasyum ve folat bakımından zengindir. Folat açısından güçlü birkaç öbür besinle birlikte günlük muhtaçlığı basitçe karşılamaya yardımcı olur.
Avokado: Kremsi dokusu ve tereyağına benzeyen tadı nedeniyle inanılmaz kademede popülerdir. Eşsiz lezzetlerine ek olarak, folik asit de dahil olmak üzere birçok kıymetli besin unsurunun kusursuz bir kaynağıdır.
FOLİK ASİT EKSİKLİĞİ NASIL ANLAŞILIR?
Folik asit suda çözünür bir B vitamini türevidir. Suda çözülmesi vücudun yağ dokularında depolanamadığı mealine gelir. Vücutta kullanılmayan fazla folik asit idrar yoluyla atılır. Bu sebeple folik asit açısından zayıf bir diyet yalnızca birkaç hafta sonra kan seviyelerinde düşmeyle sonuçlanır. Folik asit eksikliğine ekte bulunanlar faktörler şunları içerir:
-Folik asidin sindirim sisteminde iyi emilmediği çölyak yahut Crohn illeti üzere illetler
-Aşırı alkol alımı
-Sebze ve meyveleri ölçüsüz pişirerek tüketmek. Folat, ısı ile kolaylıkla tahrip olabilir.
-Hemolitik anemiler
-Fenitoin, sulfasalazin yahut trimetoprim sülfametoksazol üzere birtakım ilaçların kullanılması
-Yeterince taze meyve ve zerzevat içermeyen sıhhatsiz bir diyetle beslenmek
-Böbrek diyalizi
FOLİK ASİT EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ
Folik asit eksikliği belirtileri şunları içerebilir: Yorgunluk, halsizlik, uyuşukluk, sonluluk, ishal, büyümede yavaşlama, kaslarda güçsüzlük, batma, karıncalanma yahut yanma hissi üzere nörolojik belirtiler, depresyon, zihinsel karışıklık, hafıza meseleleri, yargılama ve manaya sorunları üzere ruhsal problemler.
Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, kilo kaybı ve ishal üzere mide-bağırsak belirtileri, baş ağrısı, baş dönmesi, nefes darlığı, solukluk.
NTV
