Türkiye’de 30 binden fazla hasta organ nakli için bekliyor. Geçen yıl yaklaşık 9 bin 500 hastaya organ ve doku nakli ameliyatı gerçekleştirildi, bunların 3 bin 863’ünü böbrek nakli hastaları oluşturdu. Gelgelelim pandemi nedeniyle bu yılın birinci 6 ayında nakillerde yarı yarıya düşüş yaşandı. Kadavra bağışının ise esasen gereksinimin çok altında olduğu Türkiye’de, Kovid-19 salgını yüzünden ağır bakımların çoğunlukla Kovid olumlu vakalar için ayrılmak zorunda kalınması, dimağ vefatı bildirimlerini de olumsuz etkiledi, kadavradan nakil ameliyatlarında da büyük bir düşüş yaşandı. Türk Böbrek Vakfı Yöneticisi Timur Erk, canlıdan nakil ameliyatlarında alıcı ve vericilere önemli tetkikler yapılarak ameliyatların gerçekleştirildiğine işaret ederek “PCR testinin yanı sıra akciğer tomografisi, antikor testi dahil gerekli görülen birçok test yapılıyor. Hastaneler artık yeni olağana geçiş yapmaya başladığı için Türkiye’deki 80’e yakın nakil merkezi de yavaş yavaş ameliyatlara yine başladı. Organ bekleyen hastalarımız kaygı etmeden nakil ameliyatlarını olabilirler” dedi.
“COVİD PANDEMİSİ SÜRECE TUZ BİBER EKLEDİ”
Yıllardır tüm uğraşlara karşın mahsusen kadavradan nakil orantısının en fazla yüzde 22’ye çekilebildiği devletimizde bir de salgının gelmesiyle sürece tuz biber ekildiğini söyleyen Erk, “Hem bağışlarda hem nakil ameliyatlarında azalma var. Yıllık 3 bin 800’lere kadar çıkmıştı böbrek nakilleri. Yüzde 20 kadarı da kadavradan yapılıyordu. Birinci 6 aylık rakamlar 900 civarında, demek ki yıl sonuna kadar maksimum 2 binlere ulaşabileceğiz. Salgın başladıktan sonra Kovid müspet hastalar için, bilhassa teneffüs cihazına muhtaçlığı olacaklar için, ağır bakımlarda kapasite yaratmak ismine kontenjan bu hastalardan yana kullanılmak zorunda kalındı. Dimağ vefatı bildirimlerini de olumsuz etkiledi bu durum haliyle. Artık yavaş yavaş olağana dönüldüğü için ağır bakımlardaki Kovid müspet hasta sayısı da azaldı. Örneğin İstanbul Tıp Fakültesi ve Cerrahpaşa’da 400-500’lere kadar çıkmıştı hasta sayısı. Artık 30-40’lara düştü. Dimağ vefatı bildirimlerinde de artık birazcık daha artış bekliyoruz” diye konuştu.
“BEN, KOLERA SALGINI DA YAŞADIM, BU ÇOK DAHA CİDDİ”
Türkiye’de 80 civarı organ nakli merkezi bulunduğunu ve bu bahiste devlet olarak çok iyi bir noktada olunduğunu anlatan Timur Erk, laflarını şöyle noktaladı:
“Böbrek bekleyen hastalar için en azından diyaliz imkanı var, bekleyebiliyorlar. Fakat gayrı organlarda alternatif ne yazık ki yok. Gerek canlıdan, gerekse kadavradan nakilde ne tıbben ne fiziken ne de ortam olarak rastgele bir düşüncemiz yok. Merkezler pandemi hastanesi konumundan çıkıyor. Salgının en yüksek olduğu vakitlerde tedbirler çok iyi alındı. Sıhhat Bakanlığımızı buradan tekrar tebrik etmek istiyorum, ivedilikle 14 unsurluk bir algoritma yayınladılar diyaliz merkezleri için de. Bizim buna 2-3 tane daha ilavemiz oldu. Hastaların aktarımını kesinlikle biz sağladık, servislerde toplumsal uzaklık, dezenfektan, maske kuralına çok sıkı dikkat edildi, şoförler eğitildi bu bahislerde. Fakat hastalar meskenine gittikten sonra nasıl bir ortamda bulunuyor, ne yapıyor, kalabalığa giriyor mu, düğüne gidip halay çekiyor mu vs, bunu denetim etme bahtınız maatteessüf yok. Maske ve tedbirler artık yaşantımızın bir modülü olmak zorunda. Ben 76 yaşımdayım, kolera salgınını bile yaşadım İstanbul’da. İnsan çabuk unutuyor o devirleri lakin bu seferki biraz farklı, daha da uzun sürecek üzere. Katiyetle rehavete kapılmamak lazım, birebir tedbirlerle; güya 2020 Mart ayındaymışız üzere dikkat etmemiz gerekli.”
ÜÇ YILDIR BEKLEDİĞİ BÖBREĞİ PANDEMİ YÜZÜNDEN ALAMADI
Üç yıldır diyalize giren böbrek yetmezliği hastası Ayşegül Bakova (53), erkek kardeşinden böbrek nakli ameliyatı olmak üzere Mart ayının birinci haftası için gün aldıklarını lakin pandemi nedeniyle ameliyatının iptal edildiğini ve diyalize devam etmek zorunda kaldığını anlatarak şunları söyledi:
“Ocak ayı üzere nakil olabilmek için müracaatta bulunduk. Öbür sıhhat sıkıntılarım nedeniyle gelgelelim 3 yıl sonra organ nakli sırasında girebilmiştim. Tüm tetkiklerimiz yapıldı, Şubat sonu, Mart başı üzere ameliyat için gün verildi. Ama salgın başlayınca nakil ameliyatları da durduruldu. Ben de diyalize devam etmek zorunda kaldım o süreçte. Diyaliz günlerim haricinde asla konuttan çıkmadım, tüm tedbirlere sıkı sıkıya dikkat ettim. Artık testlerim tekrar yapılıyor, natürel ki kaygı var biraz ancak güveniyorum ve bu ameliyatı olacağım.“
“ZATEN DONÖR ÇIKMIYORDU TALIHIMIZ DÜZGÜNCE AZALDI”
Nurettin Kılıç (55) ise 5 yıldır diyaliz hastası olduğunu söyledi ve kadavradan organ beklediğini vurguladı. Kılıç, “Organ sırasındayım yıllardır. Daha netice alamadık. Bir de üzerine salgın geldi, nakiller zati durdu; dimağ vefatı bildirimleri, binaenaleyh kadavradan organ bağışları da durdu. Esasen çok sıkıntı günler geçiriyoruz. Nakiller yine başlamışken kişilerimizden da organ bağışı konusunda ekstra hassaslık bekliyoruz. Ömrünü yitiren biri birçok şahsa can olabilir” dedi.
NTV
