Son devirde bilhassa toplumsal medya fenomenleri ve moda sayfaları tarafından marka eserler ile yapılan paylaşımlar bu eserlere olan ilgiyi arttırdı. Lakin bu eserlerin yüksek fiyatlı etiketleri vatandaşların daha çok markaların geçersiz üretimlerine yönelmesine neden oluyor.
Hürriyet gazetesinden Emre Eser, bu durumu araştırmak için Eminönü’ndeki Mısır Çarşısı’nın çabucak ardında bulunan esnaflarla görüştü.
TOPLUMSAL MEDYA TESIRI
Yaklaşık 20 yıldır burada esnaflık yaptığını söyleyen Murat Hamza, “Sosyal medya satışlarımızın halini kıymetli ölçüde değiştirmeye devam ediyor. Herkes toplumsal medyada fenomenlerin üzerinde gördüklerini gelip burada araştırıyor. O denli bilindik markalar da değil bunlar. Hepsi binlerce liralık eserler. Bilhassa gençler ünlü markaların eserlerini burada arıyor. En fazla talep marka ayakkabılara. Onu çanta ve saatler takip ediyor. Alışverişlerde en değerli etken alım gücü. Sonuçta herkes marka eserleri o fiyatlardan satın alamıyor” dedi.
15-30 YAŞ ARASI
Kendilerine gelen müşterilerin daha çok 15 ila 30 yaş kümesinden olduğunu belirten Hamza, “Üretim ne kadar merdiven altı olsa da buradan alışveriş yapanlar daima oluyor. Bu evvelden de vardı fakat artık toplumsal medya daha çok etkiledi. Ben burada 2 bin liralık eseri 10’da bir fiyatına satıyorum. Müşteri yalnızca burada fiyata bakıyor” halinde konuştu.
FOTOĞRAF GÖSTERİYORLAR
Tıpkı sokaktaki bir öbür esnaf ise bilhassa bayanların kendilerine direkt marka eserin fotoğrafını gösterdiğini ve onun sahtesini istediğini belirterek şu tabirleri kullanıyor: “Çoğunlukla ünlü bir bayanın kullandığı ya da fotoğrafını paylaştığı eseri bana gösteriyorlar. Artık alışveriş biçimi bu türlü oldu. Ben çantaları 40 ila 200 lira ortasında satıyorum. Yarım saat eseri inceleyip o denli alıyorlar lakin 50 liraya aldığı çantanın gerçeği 5 bin lira. Kimisi birinci evvel o markanın mağazasına gidiyor. Eseri iyice inceliyor. Buradan alacağı esere de ona nazaran bakıyor. Düzmece olduğu belirli olsun istemiyor. ”Bölgedeki esnafların birden fazla sorularımıza karşılık veriyor lakin ne kendisinin ne de eserlerin fotoğrafının çekilmesini istemiyor. Kimi esnaflar bilhassa, “Ürünü çekersen bana çok ıstırap çıkarırlar” ihtarında bulunuyor.
ESERLERLE PAYLAŞIM YAPMAK İSTİYORLAR
Yeniden birebir bölgede 30 yıldır dükkan sahibi olduğunu tabir eden bir esnaf ise “Yıllardır burada esnaflık yapıyoruz. Benden evvel de babam bu işi yapıyordu. Lakin son vakitlerde marka eserlerdeki fiyat artışı ve toplumsal medya bizim iş yapış biçimimizi de etkiledi. Bir yerde hoş bir eser gören çabucak buraya geliyor. Bana nazaran kendileri de o eserlerle paylaşım yapmak istiyor. Esasen bunu birden fazla vakit tabir ediyorlar. Biz de eskisi üzere kalitesiz eser yapmıyoruz. Bu işin merkezi Gedikpaşa. Artık düzmece eserler bile kaliteli olmaya başladı. Toplumsal medyaya düşen eser kısa müddette zati burada oluyor” diyor.
3 YILA KADAR MAHPUS CEZASI VAR
Avukat Talat Yörük geçersiz eser satışına yönelik şunları söyledi: “Burada örnek olarak İtalya’da tüketici de cezalandırılıyor. Yalnızca alım satım yapan cezalandırılıyor. Kullanıcıya bir cezası yok. Şikayete tabi bir cürüm. Marka hakkı sahipleri bu bahisle çaba ediyor. Kanunda 1 yıldan 3 yıla kadar cezası var. Bunun engellenmesi için tüketiciye de belirli başlı yaptırımlar uygulanabilir.” Avukat İpek Güvenç de şu sözleri kullandı: “Başkasına ilişkin bir markayı taklit edenler ortasında kim varsa aslında herkes sorumlu. Fakat burada hukuk sistemimiz tüketiciyi cezalandırmıyor. Markasına tecavüz edilen kişi haksız rekabetin tespitini ve önlenmesini ayrıyeten ziyanının karşılanmasını istiyor. Zira onlar da önemli halde gelir kaybına uğruyor. Bunun büsbütün engellenmesinin bir yolu olmasa da cezalar arttırılarak caydırıcılık sağlanabilir.”
TURİSTLER DE ALIŞVERİŞ YAPIYOR
Bölgedeki esnaf, burada satılan eserlerin yalnızca yerli müşterilerin değil tıpkı vakitte turistlerin de gözdesi olduğunu tabir ediyor. Caddede kemer ve çanta satan bir esnaf, “Özellikle Arap turist bir kezde 10 eser alıp gidiyor. Turistler yerli müşteriye nazaran daha hazırlıklı geliyor. İstediği her eserin fotoğrafını çekip gösteriyorlar. Birebir eserden 3’er 5’er alıyorlar” tabirlerini kullandı.
FORMALAR 50 LİRA
Futbolda yeni dönemin başlaması ile bir arada uydurma eserlerin ortasına son çıkan formalar ve başka ekipmanlar da eklenmiş. Bir müşterinin “Bu formalar aktüel mi?” sorusuna satıcı, “Dün derbide izlediğin formalar abicim” karşılığını veriyor. Satıcı yerli ve yabancı ekiplere ilişkin formaların 50 liradan eşofman kadrolarının ise 140 liradan satıldığını belirtiyor. Kısa müddette dükkana gelen müşteriler ise tekrar toplumsal medyada çok fazla tanınan yabancı oyuncuların formalarını soruyor. Bu biçimde satılan lisanssız yani uydurma eserler kulüplerin de gelir kaybına uğramasına neden oluyor.
TOPLUMSAL MEDYADAN SATIŞ
Son periyotlarda çakma eserler yalnızca fiziki olarak dükkanlarda satılmıyor. Toplumsal medyada da açılan hesaplar aracılığıyla uydurma eserlerin satışı gerçekleştiriliyor. Hatta Eminönü’ndeki birtakım esnaflar dükkanlarında sattıkları eserleri, toplumsal medyada da satışa çıkardıklarını söylüyor.
NTV
