Balkanlar’dan göç eden Devrekanili Niyazi Beyefendi ile Zatiye Hanım’ın üç çocuğundan biri olan Haydi Çaman, 3 Ocak 1943’te Kastamonu’da dünyaya geldi. Çaman, ilkokulu Abdülhakhamit İlkokulu’nda, liseyi de Abdurrahmanpaşa Lisesi’nde tamamladı. Devlet memuru olan anne ve babasının tayinleri sebebiyle, ailesiyle birlikte 1960’lı yılların başında İstanbul’a yerleşen sanatçı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okudu.
YILDIZ KENTER’DEN DERS ALDI
İstanbul Belediye Konservatuvarı’nda Yıldız Kenter’den ders alan ve mezun olan Çaman, 1962’de Dormen ve Kenter Tiyatrosu’nun açtığı imtihanı kazanıp kursiyer oldu. Bir yıl sonra, Altın Yumruk isimli oyunda Dormen Tiyatrosu’nda profesyonel oyunculuğa başladı.
Sonraki 10 yıl boyunca Dormen Tiyatrosu’nda 20’yi aşkın oyunda vazife alan usta oyuncu, 1982’ye kadar Gülriz Sururi-Engin Cezzar, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner, Miyatro (Müjdat Gezen), Şan Tiyatrosu üzere tiyatrolarda da birçok oyunda rol aldı. Çaman, oyuncu ve müellif Füsun Önal ile birlikte rol aldığı “Kelebekler Özgürdür” isimli oyunda gösterdiği performansla geniş kitleler tarafından tanınmaya başladı.
BENGİ ŞEN İLE EVLENDİ
İzmirli tiyatro sanatkarı ve müellif Bengi Şen ile 1970’te hayatını birleştiren Çaman, tıpkı yıl Adım Kan Soyadım Silah isimli sinemayla sinemaya adım attı ve daha sonra çok sayıda sinemada oynadı. Çaman, 1982’de Yeditepe Oyuncuları tiyatrosunu kurarken, ortalarında Tolga Çevik, Cem Özer ve Sevinç Erbulak üzere pek çok ünlü ismin de bulunduğu genç oyuncular yetiştirdi.
ÇOK SAYIDA ÖDÜL KAZANDI
Çeviriler ve uyarlamalar yapan, oyunlar yazıp yöneten Çaman, hem kendisi hem de tiyatrosu ismine Avni Dilligil Mükafatı, Afife Jale Mükafatı, İsmet Küntay Mükafatı ve UNESCO Ömür Yapıtı Ödülü’nün ortalarında bulunduğu çok sayıda ödül aldı. Sanatçı, tiyatro etrafındaki sanatkarlara ait anı ve müşahedelerini anlattığı Güzeltmek isimli yapıtını 2002’de yayımladı.
127 GÜN AĞIR BAKIMDA KALDI
Çaman, ALS hastalığı ve öbür rahatsızlıkları nedeniyle, 2007 aralık ayında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi’nde tedaviye alındı. Hastanenin ağır bakım servisine alınan ve 127 gün burada kalan Haydi Çaman, 2008’in nisan ayında İstanbul’da bir bakımevi ve rehabilitasyon merkezine yerleştirildi.
65 YAŞINDA VEFAT ETTİ
Üniversitede drama dersleri veren, televizyon dizilerinde ve sinemalarında rol alan oyuncu, 22 Eylül 2008’de, 65 yaşında hayata veda etti.
“46 YIL SANAT YAPTI”
Tiyatro eleştirmeni ve müellif Üstün Akmen, kaleme aldığı bir yazısında, Çaman’ı şu sözlerle anlatıyor: “Sanatçının kazandığı birinci başarılarıyla sanatının ferdî olmayan ününü paylaşmasına, giderek içgüdüsel ve olabildiğince alaylı biçimde muvaffakiyet denilen olguyu geri çevirmeye hakikat yöneldiğine, o gün bugündür Haydi Çaman’da şahit oldum. Sanatının ferdî, çıkarsız, özgür olduğu, kendi kendinin farkına varmadığı, kendi kendine güldüğü, kendi kendini alaya aldığı evreyi elden bırakmayan enderlerimizdendi o. 46 yıl sanat yaptı. Yetişti, yetiştirdi ve bunun daima böylelikle sürüp gitmesini istedi.”
“HEPSİ ÜLKEME HELAL OLSUN”
Usta oyuncu, 40’ıncı sanat yılı münasebetiyle yazdığı metinde ise “Yüze yaklaşan oyun… Bir o kadar ustayla, göz göze soluk soluğa geçen mükemmel günler. Dormen Tiyatrosu’nun ailevi ortamında başlayan daha sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Şan Tiyatrosu, Venüs Tiyatrosu’nu kapsayan yıllar… Ve yıl 1982. Yeditepe Oyuncuları… Yirmi yıl, aralıksız ışık saçmak için verilen sonsuz savaş. Onlarca genç beşere açılan kucak. Yazılan, yönetilen oyunlar, kazanılan sayısız ödül. En kıymetlisi, ülkemizde bir prensip imza atıp, bir müsamere salonundan, kültür merkezine dönüştürülen koca bir yapı. Özcesi bir ömür! Seve seve, özveriyle, samimiyetle, gönülden sunulan bir ömür. O ortada yetiştirilen, büyütülen, 30 yaşına erişen bir oğul. Hepsi ülkeme helal olsun” tabirlerini kullanmıştı.
ROL ALDIĞI SINEMALARDAN KIMILERI
Ankara Ekspresi, Gerçek Öykü, Midasın Düşü, Eşref Saati, Şen Olasın Nuri Beyefendi, Yağmurdan Kaçarken, Portatif Hüseyin, Aile Pansiyonu, Kiralık Mesken, Hayroş, Yaygara 86, İntihar, Topuz
NTV
