Doğu Akdeniz’de 35 günlük vazifesinin akabinde bakıma alınan Oruç Reis’in kaptanı Cankat Uzşen NTV canlı yayınında Deniz Kilislioğlu’nun sorularını yanıtladı.
Deniz Kilislioğlu: 35 gün sonra karada olmak nasıl bir his?
Cankat Uzşen: Ticari gemilerde daha evvel de çok daha uzun müddetler çalıştığımız için bizler için artık bu bir rutine bağlıyor. Lakin olağan ki de Oruç Reis gemimizde bu vazifesi 35 gün müddetince bulunduğumuz, biraz daha farklı hislerle dönmemize neden oluyor.
O hislere geleceğim, karaya çıktığınızda nasıl hissettiniz soracağım size lakin zira çok da aslında çatışma bölgesinde değildi ancak her bu türlü bir sıcak çatışmaya dönebilecek kadar riskli bir bölgede vazife yaptınız, o hisleri soracağım fakat isterseniz evvel bir gelin hazırlık kademesine dönelim biraz geriye saralım sineması.Hem işçiniz, hem siz, hem gemi nasıl hazırlandınız?
“Demre-1 Lokasyonuna hareket öncesinde, gemiden vazife yapan çalışanımız 35 günlük bu ağır çalışma için, gerekli planlamaları ömür muhtaçlıklarını karşılamak için Antalya Limanı’na gelmişti. Bizim olağan rutininimiz 35 günde bir değişim ve ikmaller ve planlı bakım tavırlar üzerine konseyi sistem olarak. Yeniden tıpkı halde liman içerisinde gerekli güverte planlı bakım tavırları, servis sertifikasyon süreçleri yapıldı. Daha sonra yeniden 35 günlük uzun süreç için gerekli olan ikmaller bunlar besin, yakıt, su ikmallerimiz oluyor, bunlar da tamamlandıktan sonra 9 Ağustos tarihinde Antalya Limanı’ndan ayrıldık ve 10 Ağustos Navtex bildirisi sonrasında Demre-1 Lokasyonuna intikal ettik”
Kaç kişilik bir grupla yola çıktınız?
Gemimizde 54 işçimiz oluyor. Bunların içerisinde gemi güverte ve makine zabiti, gemi adamları tıpkı formda teknik sismik çalışanımız oluyor. Toplamda 54 kişi oluyoruz.
Pandemi sürecinde yola çıktınız. Dışarıdan işçi geldi mi? Pandemi şartlarını nasıl yönettiniz?
“Kurumumuz pandemi sürecinde değişim olsun, operasyon süreci olsun, gerekli önlemleri alarak, bu süreçten etkilenilmemesi için gereken herşeyi yaptı. Gemiye katılan çalışanın, gemiye katılış öncesi sıhhat denetimleri, gemiye geliş ve ayrılışlarda servis imkanları kurumumuz tarafından sağlanmakta. Bu süreçte aldıkları bu önlemler sayesinde biz rastgele bir düşünce yaşamadık,gemimiz üzerindeki ve izindeki işçimiz için de geçerli birebir halde. Operasyona da başladığımız çalışanla geriye döndük”
Rastgele bir değişim yapılmadı?
“Yapılmadı. Ayrıyeten bu süreçte ikmal yapıldı.”
35 günün kıssasını de konuşmak istiyoruz ancak biz bilmeyenler için rutin bir gün nasıl geçer, 24 saat çalışan bir düzenek gemi bir günlük rutininiz nasıldı ?
“Normal ticari gemilerinde olduğu üzere sismik araştırma gemilerinde sondaj gemilerinde emsal çalışan bir sistem var. Bizim gemimizde de 7/24 kesintisiz çalışma sistemi var. Bu tertip içerisinde biz çalışanımızı 2 vardiya biçiminde kullanıyoruz. Bunlar 12 saatlik vardiyalar halinde çalışıyorlar. Yeniden bu sistem içerisinde 7/24 sismik data toplamaya devam ediyoruz. Bu çalışma sistemi içerisinde gemi köprü üstesinde, güverte zabiti yanlarında yardımcı olmak için gemi adamları, makinede birebir formda, 2 makine zabiti, onlara yardımcı olmak için gemi adamları bulunuyor. Teknik departmanımız da 12 saatte değişiklikle çalışmaya devam ediyor.”
Sanırım tek bir rota üzerinde gidilmiyor sismik gemilerde, bir kaynak kuşkusu olduğundan rota değiştiriyorsunuz?
Planlamamız var. Proje planlaması oluyor, proje alanına gidilmeden evvel. Üzerinde gidilecek çizgiler orada belirleniyor. Olağan ticari bir gemi üzere Antalya Limanı’ndan çıkıp, İstanbul limanına gidecek formda bir rota izlenmiyor, daima farklı çizgiler üzerinden data alınıyor.
Işçi vardiyası bittiği nöbeti bittiği gemide nasıl vakit geçirir? Ne yapıyorlardı sanki boş vakitlerinde?
Yaptığımız işin hassasiyetini göz önünde bulundurduğumuzda istihrahat bizim için ve tüm denizciler için çok değerli. Bu nedenle gemi işçimiz istirahat saatine dikkat etmektedirler. Gemimiz milletlerarası sularda sismik araştırma yapan öbür gemiler ile birebir imkanlara sahip, bu bağlamda bunlar nedir diye sorarsanız, televizyon imkanımız spor salonumuz, dinlenme salonumuz, masa tenisi, sauna, internet erişimi üzere bir çok imkan da işçimiz istihrahat saatlerinde istediği biçimde faydalanabilyior. Olağan bir de biz denizciler için , sizler için de değerli olan, olmazsa olmaz kitaplarımız vardır. Gemimizde bir de bir kütüphanemiz var. Tüm işçimiz kütüphaneden istediği halde faydalanabiliyor.
Irtibat imkanınız nasıldı? Harp gemilerinde bağlantı manasında daha sıkı olduğunu biliyoruz, sanki sizin geminizde, cep telefonu kullanımı hür midir? İnternete cep telefonunda girmek mümkün müdür? Çalışanınız, haberleri o süreci nasıl takip etti?
Tüm denizde çalışan gemilerde olduğu üzere bizim gemimizde de, denizde çalışan işçi için internet çok ehemmiyet kazanmış durumda. Ben mesleğe başladığımda, birinci yıllarımı düşündüğümde yeni arkadaşlarımıza daima anlatıyoruz, 1-1,5 ay görüşemediğim vakitler oluyordu ailemle yakınlarımla. Kurumumuz bu nedenle gerekli internet ve telefon erişim imkanlarını tüm çalışana vakit kısıtlaması olmadan sağlamakta. Tıpkı halde gemide uydu tabanlı 24 saat üzerine irtibat kurabileceğimiz bir telefon sınırı da mevcut.
Gelişmeleri takip etmek konusunda bir probleminiz olmadığını anlıyorum.
Doğrudur, sizler üzere bizler de yazılı ve görsel medyayı gemi üzerinden takip edebiliyoruz.
Pekala o vakit şunu sorayım, tansiyonun yükseldiği vakitler oldu siz denizdeyken. Şunu açıklıkla söylemek gerekiyor, Türkiye ve hatta dünyanın gözü bir manada sizin geminize kilitlendi. Herkes ne olacak diye merak etti. İşte vakit zaman Ankara Atina ortasında gerginlikler yaşandı. Kimi tacizler olduğunu biliyoruz. F16’lar havada uçtu. Siz gemininin içerisinde o esnada neler yaşıyordunuz? Bu türlü bir ortamda gemide olmak nasıl bir histi bu türlü bir ortamda?
Ben evvel genel bir bilgilendirme yapayım sonra da o bahse açıklık getireyim. Öncelikle sismik araştırma gemilerinde faaliyetleri sırasında iki tane sivil, ayrıyeten müdafaa ve dayanak emelli açık deniz romörkorü eşlik ediyor. Bizim durumumuzda birtakım ülkeler bölgemizi sıcak çatışma alanı olarak isimlendiriyor ancak bizim Mavi Vatan olarak kabul ettiğimiz bölgede, tıpkı formda Türk Silahlı Kuvvetlerimizin aldığı tedbirler ve önlemlerle bir arada, operasyonumuz sırasında rastgele bir problem yaşanmadı. Devletimiz de rastgele bir vaka yaşanmasına müsaade etmedi.
Donanmayla birlikte hareket eden bir Oruç Reis gemisi vardı, bu herhalde bir özgüven vermiştir işçinize, o manada psikolojinizi nasıl etkiledi?
Gemimiz 2 sivil dayanak ve müdafaa gemisiyle çalışıyor, dünya genelinde bu türlü uygulama lakin biz bunun dışında Türk donanmasına ilişkin 6-10 ortasındaki ayrıyeten geminin ayrıyeten bizimle bir arada vazifeye gitmesiyle birlikte, moral ve motivasyonumuz ekstra yükselttiğini gördük.
Biz karada hep NAVTEX bekledik. Türkiye bu süreçle birlikte NAVTEX’in ne demek olduğunu da öğrendi aslında. Karada daima uzatıldığı bilgileri geliyordu. İçeride teknik olarak siz denizciler yeni bildirimleri nasıl alıyorsunuz?
NAVTEX sizler de artık öğrenmiş oldunuz. Bildiğiniz üzere seyir ihtarlarını, hava ihtarlarını gemilerin alması için uluslararsı bir sistem. Bu bildirilerin alınabilmesi için NAVTEX reciever bir sistem, aygıt var. Bu aygıt üzerinden bu bildirileri alıyoruz. Gerekli denetimi alıyoruz, ona nazaran gerekli bağlantısı hem kurumumuzla hem silahlı kuvvetlerimizle irtibat halinde kalarak ilerliyoruz çalışmalarımızda. Tıpkı şekilde NAVTEX iletilerini da internet sitesi üzerinden de ulaşabiliyoruz.
Denize dayanıklılık çok değerli bir kavramdır. Gemi adamları tahminen o manada sizler biraz daha eğitimlisiniz. İşte teknik işçi de var. Bu dayanıklılığı en çok zorlayan noktalardan biri de hava durumudur. Yaz devrinde gittiniz ancak hava durumu nasıldı? Sizi zorlayan günler oldu mu?
Oruç Reis gemimiz dünya standartlarında inşa edilmiş en güçlü hava ve deniz şartlarına dayanabilecek bir gemi dizaynına nazaran planlanmış inşası, bu halde bir gemi bu nedenle gerek ulusal olsun, gerek memleketler arası olsun projelerde, deniz yahut okyanuslarda en kuvvetli şartlarda dayanabilecek ekipman ve gemi yapısına sahip. Bu süreçle ilgili olarak da Ağustos ayında, bulunduğumuz bölge ile ilgili olarak bizi etkileyecek, gerekli hava raporlarını ve seyir alanını takip ettiğimiz için gerekli önlemleri alıyoruz, bizi olumsuz etkileyecek bir hadise yaşanmadı.
12 Eylül itibariyle NAVTEX’in mühleti bitmişti bir daha da uzatılamadı. Güç Bakanlığı bir bakım limana geleceğini açıkladı Oruç Reis’in. 12’sinde bölgeden ayrıldınız, kaçında Antalya Limanı’na geldiniz?
Gemimiz 15’inde limandaydı. Kısa bir şeyimiz oldu, gemide bekledik bir mühlet. Ondan sonra limana yanaştık.
Gördüğüm kadarıyla karadasınız fakat siz hala gemiden ayrılmış değilsiniz. Bakımlar devam ediyor herhalde.
Yeni proje alanına gitmeden evvel, daha evvel de söylediğim üzere 35 günlük periyodlarda gerekli bakım süreçlerini yapıyoruz, onun için limana döndük, gerekli ikmaller yapıldıktan sonra işimiz tamamlandıktan sonra gerekli ekipmanlarımızın planlı bakım tavrını bitirdikten sonra Antalya limanı açıklarında deneme seyri yapacağız. Ardından kurum talimatımızla birlikte tekrar çalışmaya devam edeceğiz.
Ne üzere bakımlara muhtaçlık oluyor, bilmeyenler için paylaşsanız?
Gemide kullanılan makinelerin aşikâr bir çalışma saatleri vardır, muhakkak rutin yapılması gereken servislerin tavsiye ettiği gemi işçisinin takip ve tespit ettiği bakım tavır süreçleri olması gerekir. Gemimizde yalnızca , gemi seyir halinde sismik ekipmanlarımız da var. Onların da denetim edilmesi gerekiyor. Onların da gerekli hazırlıklarının yapılması gerekiyor. Hazırlıklar da proje proje değişiyor. Tekrar tıpkı biçimde gemimizde sertifikasyon süreçleri devam ediyor. Bunlar bir seferde yapılıp biten şeyler değil ,sene bazında önümüze gelen, yıllık iki yıllık, beş yıllık olacak biçimde, sertifikasyon süreçleri var. Mesela örnek verirsek, helikopter operasyonları ile ilgili sertifikasyonlarımız olabiliyor. Örnek vermek gerekirse, gemideki emniyeti seyri sağlamamız için sğalamız gereken sertifikasyonumuz var.
Oruç Reis üzere bir geminin nasıl kaptanı olunur? Biraz kendinizle ilgili bize bilgi verebilir misiniz?
Benim için de en heyecan verici kısmı bu aslında. Ben 2010 yılından beri denizlerde ticari gemilerde uzak yolda, yabancı gemilerde uzak yol kaptanı olarak vazife yaptım. Ben 2000 yılından beri gemilerdeyim. Staj Sürecim de var. 2010 yılı itibariyle de uzak yol kaptanlığı evrakımı aldım ve çeşitli gemilerde çalışmaktayım. Yani yaklaşık olarak 10 yıldır gemilerde kaptan olarak çalışıyorum. Bu süreç içerisinde uzak yolda, farklı ülkelerde çalıştığınızda, öbür ülkelerdeki araştırma gemilerini sondaj gemilerini gördüğünüz vakit her vakit bir gün bizim de bu türlü gemilerimiz olacak mı diye düşünüyorduk ülkemizde. Yeniden tıpkı formda devletimizin ulusal güç ve maden siyasetleri çerçevesinde yaptığı çalışmalar sonucunda bu gemilere kavuştuk. Benim de en büyük ideallerimden birisi Oruç Reis’te kaptan olarak çalışmaktı. Benim için MTA Genel Müdürlüğüne ilişkin Oruç Reis gemisinde çalışmak sahiden bir talihti.
Pekala bir müracaat üzerine mi gelişiyor süreç? Bir müracaat mu yapıyorsunuz?
Doğrudur. Belirli bir deneyime sahip olmanız gerekiyor, doğal ki de hazırladığınız müracaatınızla, kurumunuza başvuruyorsunuz, kurumunuz bu değerlendirmeyi kendi içerisinde yapıyor, ona nazaran seçim yapılıyor.
Son olarak ailenizi soracağım. Artık indiniz, görüyoruz fakat merak ediyorum ailenizle bağlantı kurabildiniz mi? Ne vakit görebileceksiniz?
En kısa müddette inşallah kavuşacağız. Daha evvel de söylediğim üzere benim için Oruç Reis gemisinde çalışmak nasıl bir onursa, ailemiz ve yakınlarımız için de bu yalnızca benim için değil tüm işçimiz için geçerli. Hepimiz için gurur verici bir durum. O yüzden rastgele bir külfet yaşamıyoruz. Ailem de aslında uzun yıllardır bu mesleği yaptığım için benden başka kalmaya alışıklar. İletişimiz de kurumumuz sağolsun bizler için kâfi düşünce yaşamıyoruz.
Son bir bildiriniz varsa alabilirim. Tahminen tekrar yola çıkacaksınız, ne vakit olduğu muhakkak değil ancak tekrar yola çıkma ihtimaliniz her vakit var. Şayet bir bildiriniz varsa Türk halkına, bunu da iletmiş olalım..
Oruç Reis gemimize , Mavi Vatan çabamızda dayanaklarını ve dualarını esirgemedikleri için tüm halkımıza çok teşekkür ederiz. Bu ve bunun üzere öteki gemilerimizde, sismik araştırma ve sondaj gemilerimizin faaliyete geçmesinde emeği geçen herkese çok teşekkür ederiz.
NTV
