Konyaaltı ilçesi Geyikbayırı ve Çağlarca köylerinden geçilerek orman yoluyla ulaşılan, denizden 700 metre yüksekteki Trebenna Antik Kenti, Likya, Pamphylia ve Pisidia kaşağında bir hudut kenti olarak dikkat çekiyor. Antik kent, Roma devrine ilişkin mezarlıklar, toplantı salonu, hamam ile Bizans devrinden kalan şapel, kilise ve her periyoda tanıklık eden akropolüyle biliniyor. Helenistik Devir’de başlayan, ömrünü Bizans devri sonunda tamamlayan ve bir yazıtta ‘Trebennalıların ünlü/ ulu kenti’ diye tanımlanan Trebenna, günümüzde yalnızca meraklılarını ağırlıyor. Ormancılık ve tarımla geçindiği bilinen Trebenna, üzüm ve zeytinyağı üretiminde Likya’nın kıymetli kentlerinden biri.
ÇALIŞMALAR KİTAPTA TOPLANDI
10 yıl sürdürdüğü Beydağları Yüzey Araştırmaları kapsamında 2002 yılında Trebenna Antik Kenti’nde de birinci ve tek yüzey araştırmaları yapan ve çalışmaları Trebenna: Tarihi, Arkeolojisi ve Tabiatı başlıklı Türkçe- İngilizce kitapta toplayan ve çok sayıda makaleyle bilim dünyasına sunan Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik, 2001 ve 2003 yıllarında yaptıkları çalışmalarla Trebenna’yı birinci sefer ortaya çıkarıp bilim dünyasına sunduklarını belirtti. Beydağları Araştırma Projesi kurucu Lideri Prof. Dr. Çevik, çalışmalar boyunca kentin ayrıntılı haritasını ve tüm yapıların rölevelerini çıkarıp hava ve yersel fotoğraflarla arşivlediklerini söyledi.
“Antalya’nın kent sonları içerisinde bu denli yakın olup da bilinmeyen ve araştırılmamış yüzlerce kalıntı ve yerleşimle birlikte Trebenna’yı da ayrıntılı değerlendirip arkeolojik tarihini ortaya koyduk” diyen Prof. Dr. Çevik, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Neredeyse 20 yıl evvel yaptığımız bu çalışma bilim ötesinde muhafaza için de değer taşıyordu. Tüm tespitlerimizi Müdafaa Kurulu’na sunup tescillerini sağlamak değerli bir misyondu. Bugün ne çok eksildiklerini görünce hiç olmazsa kağıt üzerinde korumuş olduğumuzu görmek minik bir memnunluk kaynağı olmuştur.”
2-3 KATLI ANIT MEZARLAR VAR
Prof. Dr. Çevik, büyük kentler ve anıtsal yapılara gösterilen ilginin uzağında kalan kırsaldaki bu yerleşimleri odağına alan kapsamlı bir projeyi yapma nedenini, “Amacımız asıl üretimi sağlayan kırsaldaki yaygın halk kitlelerinin hayatını öğrenmekti” formunda açıkladı. Büyük kentleri var edenin nihayetinde küçük ölçekli, kırsal üretim yerleşimleri olduğunu tabir eden Prof. Dr. Çevik, “Trebenna etrafındaki yüzlerce zeytinyağı ve şarap işliğiyle bu üretimde kıymetli bir rol üstlendiğini göstermişti. Trebenna’da keşfettiğimiz mimari, kabartma, yazıt üzere çok sayıdaki bedelli varlık, bilhassa Roma ve Bizans periyotlarındaki hayatı anlatmaya yetmişti. Büyük kentlerde bile bulunmayan 2-3 katlı anıt mezarlar ve hiçbir yerde rastlanmayan yuvarlak kaya ostothekleri üzere özel bulgularıyla da çeşitli bilimsel keşiflere beklenmeyen katkılar vermişti” dedi.
YÜZEY ARAŞTIRMALARI KAZILARDAN DEĞERLI
Yüzey araştırmalarının kazılardan kıymetli olduğunu kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Çevik, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çünkü devletimizin dağlardaki varlıklarının nicelik ve nitelikleri bilimsel olarak saptanmaktadır. Hafriyatlar da bu keşifleri izlemektedir. Birinci keşifler çoğunlukla yüzey araştırmalarından gelir. O yıllarda Konyaaltı Belediyesi’nin bu projeye sahip çıkmasını, kazıp, onarıp korunması gerektiğini iletmiştim. Ne yazık ki ilgilenen olmamıştı. Beydağları Yüzey Araştırmalarında keşfettiğimiz yüzlerce yerleşim, Antalya’dan bakınca yalnızca doğaymış üzere görünen dağlarda, vadilerde ne canlı bir hayatın olduğunu ve Antalya’nın bilinenin çok ötesinde kültürel zenginliğe sahip olduğunu ortaya koymuştuk. O yıllarda şimdi çok gençtik ve Beydağları’nın daha evvel göze alınmamış zorluklarını hiçe sayıp, bilim heyecanıyla yıllarca dağ yollarına düşmüştük. Çok da iyi yapmışız. Helikopterden fotoğraf çekerken, kayalara tırmanırken, yazarken, çizerken, çıkınımızdan yiyecek paylaşırken ve yeni keşiflerle gözümün parladığı günler dün üzere aklımda. Dağlarımız da bilinir oldu, vadilerimiz de. Üniversitemiz de içinde olduğu kent Antalya’nın yakın etrafına karşı bilimsel sorumluluğunu nihayet yerine getirmiş oldu. Beydağları’nın her taşında kalabalık bilim grubumun teri ve göz izi vardır.
SEFİRİN KIZI 19. KISIM FRAGMANI
Abone Ol
NTV
