Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesiyle İzmir Katip Çelebi Üniversitesi’nce Smyrna Antik Kenti’nde yürütülen çalışmalarda binlerce yıl öncesine ilişkin eserler gün yüzüne çıkartılıyor.
Hafriyat takımı tarafından Smyrna Tiyatrosu’nda bulunan 1 metre 70 santimetre uzunluğunda ve mermerden yapılmış 1800 yıllık Satyros kabartması da uzmanlar tarafından restore ediliyor.
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Doç. Dr. Akın Ersoy, tiyatro bölgesinin, milattan evvel 3. yüzyıl ile milattan sonra 3. yüzyıl ortasında kullanıldığını söyledi.
TİYATROLARIN HAMI RABBI SATYROS
Tiyatro kapsamında alt kademede 11 oturma sırası ortaya çıkardıklarını ve sahne gerisindeki hafriyatları sürdürdüklerini belirten Ersoy, “Buradan heykel kesimleri çıkarıyoruz. Kimileri iyi korunmuş durumda. Ortaya çıkardığımız Satyros, tahminen son yıllarda bu manada elde edilen en kıymetli buluntu” dedi.
Satyros’un, tiyatroların gözetici yaradanı olarak bilinen Dionysos’a ait etkinliklerde arkeologların karşısına çıktığını söz eden Ersoy, şu bilgileri verdi:
“Dionysos’a yönelik ritüellerde tasvir edilen Satyros bazen tek ayaklı olarak karşımıza çıkar. O devirde yaşayan insanların inancına nazaran tabiatta dolaşırlar. Üst kısmı insan formundadır. Boynuzları vardır. Bazen tümüyle insan olarak da görebiliyoruz. Onları, Dionysos etkinliklerinde karşımıza çıkan mitolojik varlıklar olarak kıymetlendirebiliriz. Maenadlar da birebir ritüellerde bayanları temsil ediyorlar. Satyros ve Maenadların Dionysos’a ilişkin kesimler olduğunu söylüyoruz.”
“ÜZERİNİN TOPRAKLA ÖRTÜLMESİ YAPI MATERYALI OLARAK KULLANILMASINI ENGELLEMİŞ”
Antik tiyatroların erken Hristiyanlık devrinde kullanım dışı kaldığına işaret eden Akın Ersoy, pagan yapılar ile ilah heykellerinin de tahrip edildiğini belirtti.
Romalıların Hristiyanlığı resmi din olarak kabul etmesinin akabinde ilah heykellerinin alınlarına haç çizildiğini ya da kireç ocağında eritildiğini lisana getiren Ersoy, şöyle konuştu:
“Tiyatrolar kullanım dışı kaldıktan sonra etraftaki heykel ve kabartmalar sökülmüş, kireç yahut yapı materyali olarak kullanılmış. Satyros kabartması yerde yatar vaziyette, atıldığı için kırılmış ve 4 kesim halinde elimize geçti. Atıldıktan sonra bir anlık boşlukta üzerinin toprakla örtülmesi yapı materyali olarak kullanılmasını engellemiş. Bu da bizim için büyük talih oldu.”
Kabartma üzerinde jeologların inceleme yaptığını hatırlatan Ersoy, mermerin Afrodisyas ya da Tassos’tan getirilmiş olabileceğini aktardı.
Envanter çalışmalarının akabinde kabartmanın müzede sergileneceğine değinen Akın Ersoy, bölgede ayrıyeten sikke ve seramiklerin bulunduğunu kelamlarına ekledi.
NTV
