Atardamarların içindeki kan basıncına tansiyon denir. Kalp kası kasıldığında atardamarlara kan pompalanır. Bu esnada ölçülen basınç sistolik basınçtır.
Kalp kası gevşediğinde ise kan damarda durulur; bu esnada ölçülen basınç diastolik basınçtır. Tansiyon ölçümünde sistolik (büyük) ve diyastolik (küçük) kan basınçlarına bakılır.
Ülkü tansiyon, şahıstan bireye nazaran değişebilir. Ortalama olarak büyük tansiyonun 120-130, küçük tansiyonun ise 70-90 ortasında olması olağan kabul edilir. Gençlerde ve çocuklarda tansiyonun düşük pahaları olağan kabul edilebilir.
DÜŞÜK TANSİYONUN NEDENLERİ NELERDİR?
Hipotansiyon çok bariz olmadıkça hastada belirti vermez ve sakıncalı değildir. Kalp damar hastalıklarına yakalanma riskinde azalmaya neden olduğu için olumlu kabul edilir. Ani tansiyon düşmesi baş dönmesi, halsizlik ve baygınlığa neden olabilir.
Tansiyon gün boyunca beden konumuna, teneffüs ritmine, gerilim düzeyine, fizikî duruma, kullanılan ilaçlara, yenilenlere, içilenlere ve günün saatine bağlı olarak değişir. Tansiyon çoklukla geceleri en düşük düzeydedir ve uyanma sırasında keskin bir formda yükselir.
Düşük tansiyona neden olabilecek birtakım kalp rahatsızlıkları ortasında son derece düşük kalp atış suratı (bradikardi), kalp kapağı sorunları, kalp krizi ve kalp yetmezliği sayılabilir.
Endokrin sorunları de tansiyon düşüklüğüne neden olabilir. Tiroid meseleleri, paratiroid hastalığı, Addison hastalığı isimli böbreküstü bezi yetmezliği, düşük kan şekeri (hipoglisemi) ve kimi durumlarda diyabet düşük tansiyona neden olabilir.
Bedeniniz aldığından daha fazla su kaybettiğinde, susuzluğa bağlı halsizlik, baş dönmesi ve yorgunluk görülebilir. Ateş, kusma, şiddetli ishal, diüretiklerin çok kullanımı ve yorucu idmanlar dehidrasyona neden olabilir.
Büyük bir yaralanma yahut iç kanama üzere çok fazla kan kaybetmek, bedenimizdeki kan ölçüsünü azaltır ve hasebiyle tansiyonda önemli bir düşüşe neden olur. Bunun yanı sıra bedendeki rastgele bir enfeksiyon kan dolanımı sistemine girerse, kan basıncında septik şok ya da septisemi ismi verilen, şiddetli enfeksiyondan kaynaklı hayatı tehdit eden bir düşüşe yol açabilir.
Olağan beslenmede alınması gereken B-12 ve folat vitaminlerinin eksikliği bedenin kâfi kırmızı kan hücresi (anemi) üretmesini engelleyerek düşük tansiyona neden olabilir.
DÜŞÜK TANSİYONA KARŞI NELER YAPILABİLİR?
Bol su için: Günde 8-10 su bardağı su içmeye çalışın. Su tüketimini gün içine yayın. Bilhassa sıcak havalarda buna daha çok dikkat edin. Su tüketmek kan hacmini artırarak, tansiyonun düşmesine pürüz olacaktır.
Tuz tüketimini artırın: Yüksek tansiyon sorunu olanlarda tuz kısıtlaması önerilir; zira tuz bedende su tutulmasına neden olarak kan basıncını yükseltir. Bunun aksisi de doğrudur: düşük tansiyonlu bireyler de tuz alımını artırarak, tansiyonlarının biraz daha yüksek seyretmesini sağlayabilirler. Olağanda önerilen günlük tuz tüketimi 1 çay kaşığı kadardır. Tansiyonu düşük olanlarda ise gereksinime nazaran, tuz tüketimi günde 2,5-3 çay kaşığına yükseltilmelidir.
Uzun mühlet ayakta durmaktan kaçının: Uzun mühlet ayakta ve bilhassa de hareketsiz, kalmak kanın bacaklarda göllenmesine, kalbe az kan dönmesine, kalbin pompaladığı kan ölçüsünün azalmasına ve dolaysı ile de kan basıncının düşmesine neden olur.
Kademeli doğrulun: Yataktan kalkarken yahut uzun mühlet oturduktan sonra ayağa kalkarken çabuk etmeyin. Evvel oturarak, bacakları hareket ettirerek bedenin tansiyonu düzenlemesine vakit verin.
Alkolü az kullanın: Alkol damarları gevşettiği için tansiyonu düşürecektir. Ayrıyeten birtakım alkoller idrar çıkışını da artırdığı için bedeni susuz bırakır. Bu nedenle alkol tüketiyorsanız sonlu olmaya ve yanında bol su almaya itina gösterin.
Sıcaktan kaçının: Sıcak hava, sauna-hamam üzere sıcak ortamlar, sıcak duş, çok sıcak tutacak formda giyinmek; bunlar damarlarınızı gevşeterek ve birebir vakitte terle bedenden sıvı kaybına neden olarak tansiyonunuzu düşürür.
Göğsünüzü, boynunuzu, belinizi sıkacak biçimde giyinmeyin: Korse üzere göğsünüzü sıkan kıyafetler göğüs içindeki basıncı arttırarak; beli sıkan kıyafetler bacaklardan kanın rahat dönmesine mani olarak kalbe dönen kan ölçüsünü azaltabilir. Boynu sıkan kravat, sıkı yakalı kıyafetler de kısmen beyne kanın rahat gitmesini engelleyerek ve bazen de şah damarına baskı yapıp direkt tansiyonu düşürerek olumsuz etkilerler.
Yatağınızın baş kısmını yükseltin: Yatağınızın baş kısmını 10-15 cm kadar yükseltmek, beyne ve böbreklere kan akımını etkileyen birtakım kompleks düzenekler ile düşük kan basıncı ve buna bağlı yakınmalarda iyileşmeye neden olur. Burada kıymetli olan yalnız başı değil, gövdenin üst kısmını yükseltmektir.
Ağır antrenmanlardan kaçının: Bilhassa yük kaldırmak ve uzun periyodik ağır antrenmanlar yapmaktan kaçının; bunlar tansiyonunuzu düşürebilir. Bununla birlikte hareketsiz kalmak da kondisyon kaybına ve tansiyon düşmesine yol açar. Gün içinde mümkün olduğu kadar etkin ve ayakta olmak, bedenin tansiyon dengeleyici düzeneklerinin iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıyeten kas kitlesini arttırmak da kasların damarlara masaj tesirini arttırarak kan deveranını, kanın kalbe dönüşünü iyileştirir. Kas kitlesini arttırmak için yüksek yükler kullanmak yerine, düşük tartılarla çok tekrarlı çalışmak daha uygun olacaktır.
Sık sık ve azar azar yemek yiyin: Çok ölçüde yemek yemek bedenin kan akışını sindirim sistemine yönlendirerek tansiyonu düşürür ve beyne giden kan akışını azaltır.
Kullandığınız ilaçları ve destekleri gözden geçirin: Kullanmakta olduğunuz pek çok ilaç ve bitkisel destekler, hatta marketten aldığınız bitki çaylarının bile tansiyonu düşürücü tesiri olabilir.
Meskende uzun vadeli ayakta durma idmanları yapın: Şayet bilhassa uzun müddet ayakta kalmayı tolere edemiyorsanız ya da ani ayağa kalkmalarda göz karaması yaşıyorsanız ve üstteki tedbirlere karşın şikayetler sürüyorsa meskende alıştırma antrenmanları çok yararlı olabilir. Her gün günde iki kere olmak üzere bir duvara yaslanarak ayakta durun; birinci başta tolere edebildiğiniz müddet ile (5-10 dakika) başlayıp, yavaş yavaş artırarak günde iki sefer 30 dakikaya kadar artırın. Ayakta durduğunuzda bayılmaya kadar varan şiddetli şikayetleriniz varsa bu alıştırmayı lütfen konutta yalnızken yapmayın. Düştüğünüzde ziyan görmeyeceğiniz bir ortamda çalışın.
Şikayetleriniz günlük hayatınızı etkileyecek kadar şiddetli ve sıksa, kendi başınıza baş edemediyseniz kesinlikle bir doktora başvurun.
NTV
