Türkiye’nin Atina Büyükelçisi Burak Özügergin, Kathimerini gazetesindeki demecinde, Türk-Yunan alakaları ile Kıbrıs derdine ve Libya problemine değindi.
Türkiye ve Yunanistan arasında farklılıkların tahliline yönelik bu aşamada yeni bir açılımın mümkün olduğunu lisana getiren Özügergin, “Gerçekten bir açılım olabilir lakin üçüncü taraflara şikayette bulunmak bizi tahlile götürmüyor, en azından bizim durumumuzda. Gayrı faktörler aracılığıyla basınç pratik gayreti işe yaramayacak. Uygar memleketler sıkıntılarını balkonlardan ilan ederek çözmez.” sözünü kullandı.
İki devletin aralarındaki anlaşmazlıkları BM Haritası kapsamında tahlile kavuşturabileceğini belirten Özügergin, şunları kaydetti:
“BM kontratı burada: Neredeyse tüm farklılıkların ne formda çözülebileceğini tamamıyla kapsıyor, müzakere, arabuluculuk, hakemlik, isimli muahede vesaire, nasıl derseniz deyin. Bu metotlardan hepsine açığız, bunları kullanalım. Odak noktamız her vakit hadlerin belirlenmesinin adil, eşit ve barışçı formda olması gerektiği taraftadır.”
Türkiye Petrolleri Anonim Iştirakine (TPAO) Şark Akdeniz’de yeni araştırmalar için ruhsat verilip vermeyeceğine ait soruyu yanıtlayan Özügergin, “Türkiye her devir yaptığını söyler, söylediğini de yapar.” dedi.
Özügergin Türkiye’nin her devir her seviyede açık ve dosdoğru ileti verdiğini belirtti ve şöyle devam etti:
“Satır aralarındaki bildirileri okumanıza gerek yok. Bildirilerimiz her devir her seviyede açık ve dosdoğrudur. Bize karşı yapılmak istenilen oldu bittiler güzelimize gitmiyor ne de biz bu halde hareket ediyoruz. Yaptığımızı söylüyoruz ve söylediğimizi de yapıyoruz. Örneğin, Kıbrıslı Rumları ve Yunanistan dahil olmak üzere bölgesel ve öteki işbirlikçilerin Şark Akdeniz’de tek yanlı çizgiler çizme teşebbüslerinin bizim haklarımızı ve Kıbrıslı Türklerinkini açıkça ihlal ettiği konusunda yıllardır uyarıyoruz. Hiçbir memleket, gayrı memleketler açıkça hak ve çıkarlarını etkileyen ağlar örerken sakin kalamaz. Münhasıran Şark Akdeniz’e en büyük kıyıları olan Türkiye üzere bir memleket. Milletlerarası hukuk küçük, büyük her memleket için muteberdir ama milletlerarası hukuk bütününde ve bağlamlarında tüm ilgili faktörleri göz önüne almaktadır, yalnızca hukuk fakültesinin bir numara sınıf talebesinin dahi bileceklerini değil. Bu kapsamda sakat inançlara son verilir ve fosilleşmiş tavırlar terk edilirse sahiden olumlu gelişmeler olabilir. Komşuların yalnızca konuşması değil, birbirini dinlemesi için dahi hiçbir hengam geç değil.”
Yunanistan ve İtalya’nın İyon Denizi’ndeki hudutlar konusunda imzaladığı mutabakata değinen Özügergin, laf konusu mutabakatın memleketler arası hukukun öteki faktörleri göz arkası ederek, yalnızca adalara tam tesir tanıyan bir orta çizgi çizmekten ibaret olmadığının açık bir kanıtı olduğunu söyledi.
Memleketler arası Deniz Hukuku’nun incelenmesi gereken son aşama karmaşık bir itilaf olduğunu ve her çeşit müzakerenin “al-ver” sürecini kapsaması gerektiğini vurgulayan Özügergin şöyle devam etti:
“Yunanistan’ın komşularıyla hudutları belirleme konusundaki kronik sıkıntıları çözmeye başlaması yürek verici. Mutabakatla öne çıkan iş birliği modelleri ve buna ek olarak AB üyesi iki devlet olarak Yunanistan ve İtalya tarafından imzalanan ek dokümanlar bundan sonrası için fikir veriyor. Gördüğüm kadarıyla itilaf, milletlerarası hukukun öteki faktörleri göz gerisi ederek, yalnızca adalara tam tesir tanıyan bir orta çizgi çizmekten ibaret olmadığının da açık bir kanıtını oluşturuyor. Gerçekte Memleketler arası Deniz Hukuku incelenmesi gereken son radde karmaşık bir muahede. Bu nedenle bu kadar hukukçu ve akademisyen ve bilirkişiler milletlerarası hukuku yorumlamakla uğraşıyor. Aksi halde olağan bir cetvel işi görebilirdi. Deniz nahiyelerinin sonlandırılması adalara ana kara kıyılarına olduğu üzere tesir tanıyarak iki kıyı arasında bir orta çizmek kadar olağan olsaydı, Maine Körfezi’nde ABD ve Kanada arasındaki hudut çizgisi bugünkü üzere mi olurdu? Manş (Denizi) neye benzeriydi? Rumen ve Ukraynalı dostlarımıza Karadeniz’de, taraflardan birine ilişkin küçük bir adanın başkasının kıyılarını örtmesine karşın deniz kesimlerini sonlandırmayı nasıl başardıklarını sorun.”
Büyükelçi Özügergin, Yunanistan kamuoyunda, devir zaman Türkiye’nin memleketler arası hukuku ihlal ettiği ve tehdit içeren presçi siyaset uyguladığı tarafında haksız bir algı oluşturulmaya çalışıldığını belirtti.
Türkiye’nin Karadeniz’de tüm komşularıyla her çeşit had belirleme itilaflarını muvaffakiyetle tamamladığına işaret eden Özügergin, “Bu itilafların kimileri Soğuk Savaş periyodunda yapıldı. Tehdit, ağırlık, ya da sıkça Yunan kamuoyunun Türklerin ne halde işler yaptığı konusunda inandırılmaya çalışıldığı formda değil, karşılıklı hürmet ve memleketler arası hukuk temelinde yapıldı.” tabirini kullandı.
KIBRIS
Kıbrıs problemine değinen Özügergin, Kıbrıs’ta, Türk tarafını isteyerek ya da istemeyerek mecbur etmeye yönelik planlanan hiçbir oluşumun işlemeyeceğini söyledi.
Özügergin, Kıbrıs’ta çözümsüzlüğün sebebinin Rum tarafının yıllardır süren uzlaşmaz tavrı olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Kıbrıs’ta 60’lı yıllardan bu yana tahlil için birçok plan ve müzakere yapıldı. Tahlil için tüm BM sekreterleri, lider ve arabulucular ve etnik kümeler sonsuz hengam harcadı. Tüm metotlar denendi. Kesin tahlilin mümkün olmamasının nedeni iyi kişilerin, ya da iyi fikirlerin yokluğu değil. Açıkça Rum tarafının, idaresi ve zenginliği paylaşmak niyetinde olmaması ya da bunu kabullenememesi, Türk homologlarının siyasi eşitliğini ve güvenlik korkularını dikkate almamasıdır. Kıbrıslı Türkler nefes alamaz durumda bulunurken, Rumlar tarafından bir 50 gecikme, erteleme ve manevralar yılı daha yaşanmasına müsaade vermeyeceğiz. Crans Montana’da kaldığımız noktanın devamı olmayacak. Top bizim meydanımızda değil.”
Yunanistan ve İtalya arasındaki muahedenin Kıbrıs probleminin tahlilinde bir örnek oluşum edebileceğini söz eden Özügergin, “Komşular diyalogdan kaçınmamalı, kaçınamazlar. Yüz yüze görüşme olmazsa farklılıkları çözmek mümkün değil. İtalya ile olan mutabakat, komşuların yüz yüze gelerek, karşılıklı kıyıları üzere, aralarındaki sıkıntıları çözümlemeleri için şık bir örnek. Kişi, kelamda yüksek ahlaki duvarlarından alana inerek komşusunun haklarına değerli olmaya başladığında milletlerarası hukuk bunun için var. Müdahale olmadan ve tiyatroculuk yapmadan.” değerlendirmesine yan verdi.
LİBYA
Libya ile ilgili soruları yanıtlayan Özügergin, Türkiye’nin başrol oynayan NATO üyesi bir devlet olduğunu ve prensiplere dayanan bir dış siyaseti bulunduğunu söyledi.
Türkiye’nin devlet geleneği olarak kişisi acılara karşı hassasiyeti bulunduğunu belirten Özügergin, “Türkiye Libya’ya vicdan gözüyle bakıyor. İnsan acısını ve iç savaşları durdurmaktan hiçbir vakit çekinmiyoruz. Rusya ile Suriye’den Libya’ya kadar olan geniş bir sıkıntılar yelpazesi konusundaki mütemadi temas ve diyaloğumuzun arkasındaki mülahaza budur. Darbecileri ve seraskerleri hiçbir hengam desteklemiyoruz.” diye konuştu.
Özügergin, Türkiye’nin Libya’ya olan olumlu eklerinin memleketler arası topluluk tarafından takdir edildiğini belirterek, “Sömürgecilik devrini hatırlatan kimi alakasız seslerin dışında memleketler arası topluluk ahir Türkiye’nin Libya’ya olan eğini tanıdı.” sözünü kullandı.
GÖÇMEN SORUNU
Büyükelçi Özügergin, göçmen sıkıntısıyla ilgili sorular üzerine, Avrupa’ya olan göç akınlarının gitgide artan daima bir fenomen haline geldiğini belirterek, Türkiye’nin bu bahisteki preslere en çok maruz kalan ön cephede bir devlet olduğunu söyledi.
AB’nin bu durumu takdir etmesi gerektiğini tabir eden Özügergin, “4 milyon beşerle göçmen akınlarının yükünü çeken Türkiye’dir. Yalnızca sırt sıvazlamak ehil değil.” dedi.
Göçmen sorununun, olağan halde yalnızca Türkiye’den ayrılmak isteyen göçmenler sorunu olmadığını, asıl sorunun bu kişileri alanlarından ayrılmaya mecbur eden savaşlar olduğunu lisana getiren Özügergin, “Sorunun kökleri yanıtsız kaldığı sürece Türkiye ve Avrupa Birliği bu çeşit basınçlara maruz kalmaya devam edecek.” görüşüne mekan verdi.
NTV
