Virologlar, yeni cins corona virüs salgınının ikinci dalgasını aylar öncesinden öngörmüştü. Beşerler corona nedeniyle getirilen toplumsal uzaklık kuralları ve kısıtlamalara uymadıkça, mümkün bir ikinci dalga tehlikesi de büyüyor. Son haftalarda coronanın yine sürat kazandığı gözleniyor.
Çok sayıda ülkede, evvelden olduğu üzere sıkı karantina ve toplumsal aralık kuralları mevcut değil. Almanya, İspanya ve Yunanistan, kısıtlamaların gevşetildiği birinci ülkelerden olmuştu. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) de bir müddettir, corona virüsün tahminen de hiçbir vakit hayatımızı terk etmeyeceği iletisini veriyor. Örgüt, tedbirleri yok sayarak insanların corona öncesi hayatlarındaki üzere davranmalarının yol açabileceği mümkün olumsuz sonuçlar hakkında da uyarıyor.
Birçok ülkede dükkan ve restoranlar yine açılmış durumda. Örneğin Avustralya’da restoran ve barlara giden şahıslar ortasında olay sayısının artmasıyla birlikte, hükümet tedbirleri tekrar sıkılaştırdı.
Öte yandan insanların tatile çıkma dileği da havaların ısınmasıyla giderek güçleniyor. Beşerler tatile gittiklerinde küçük bir yer içerisinde hareket ediyor, partilere gidiyor ve böylelikle dünya çapında yeni enfeksiyonların temeli atılmış oluyor. Örneğin Almanya’da Temmuz ayı sonunda enfeksiyon sayıları astronomik biçimde artış gösterdi. Virüsü bulaştırma katsayısı “R değeri” de Almanya’da doruk düzeye ulaştı.
“R DEĞERİ” KİLİT EHEMMIYETTE
Virüsü kapmış bir kişinin virüsü yeni bir şahsa bulaştırmasını söz eden “R değeri”, ismini “reprodüksiyon” sözünün birinci harfinden alıyor. R kıymeti, enfekte kişinin virüsü ortalama kaç bireye bulaştırdığını tabir ediyor. Örneğin bu sayı 3 ise bu, her enfekte kişinin virüsü 3 şahsa bulaştırdığı manasına geliyor. Almanya’da R kıymeti, Temmuz ayı sonunda 1’in üzerine çıktı. Bunun sorumlusunun, kurallara uymaksızın büyük insan toplulukları oluşturan, seyahat eden ve hasebiyle virüsü taşıyan tatilciler olması mümkün.
Olay sayılarının düşmesi bir muvaffakiyet olarak görülebilir. Lakin tekrar bulaştırma sayısının artmasını muhtemel bir ikinci dalganın habercisi olarak kıymetlendirmek mümkün.
ABD ve Brezilya’nın yanı sıra Hindistan ve Güney Afrika’da da olaylarda son periyotta kıymetli bir yükseliş yaşanıyor. Sadece Brezilya’da halihazırda kayıt altına alınan olay sayısı iki buçuk milyonu aşmış durumda.
Coronaya karşı çok sayıda aşı ve ilaç çalışmaları devam ediyor İSPANYOL GRİBİ KARŞILAŞTIRMASI
Son devirde artan biçimde kullanılan “ikinci dalga” tabiri hakkında milletlerarası düzlemde üzerinde mutabık kalınan bir tarif yok. DSÖ’nün bile bu mevzuda benimsediği net bir tarif kelam konusu değil.
DSÖ Sözcüsü Christian Lindmeier, DW’ye verdiği mülakatta, “Bu tarif sadece, başlangıçta yaşanan gerilemenin akabinde meydana gelen yeni sıçrayışlara atıfta bulunuyor. Bu, bir ‘üçüncü’ dalga için de geçerli” diyor.
Pandeminin şimdi başlangıç devrinde virologlar, yeni bir enfeksiyon dalgasına ait ihtarda bulunmuş ve insanlara sayılardaki düşüşü olağan yaşama dönmek için yeşil ışık olarak görmeme daveti yapmıştı.
Bilim insanları, corona virüsü 1918-1920 ortası periyotta dünyayı kasıp kavuran İspanyol Gribi ile karşılaştırıyor. DSÖ datalarına nazaran, İspanyol Gribi toplamda 20 ila 50 milyon insan hayatına mal oldu.
İspanyol Gribi pandemisinde üç dalga kelam konusu olmuştu. Salgının ikinci dalgası, birinci dalgasından çok daha şiddetli idi ve daha fazla can kaybına neden oldu. Kelam konusu dalgalar ortasında virüs mutasyona uğradı. Aynısının corona virüs için gerçekleşmesi de ihtimaller dahilinde.
VİRÜS MUTASYONA UĞRARSA NE OLUR?
Yeryüzündeki her virüsün mutasyona uğrama, yani değişme potansiyeli mevcut. En iyimser senaryoya nazaran, virüs mutasyona uğradığında zayıflıyor. Hasebiyle virüs daha az tehlikeli hale geliyor ve daha az can kaybına yol açıyor. Lakin bunun gerçekleşmesi için çok sayıda insanın virüse karşı halihazırda bağışıklık geliştirmiş olması gerekiyor. Bu durumun SARS-CoV-2 virüsü için geçerli olup olmadığını bilim insanları şimdi bilmiyor.
Beşerler, virüslerin çoğunluğuna karşı bağışıklık geliştiriyor. Özetle, bir insan bir virüsü kaptığında bedeni antikor üretiyor ve bu suretle bağışıklık kazanıyor. Bu gerçekleştiğinde de virüs insanı etkileme gücünü kaybediyor. Bunun corona virüs için geçerli olup olmadığı da şimdi muamma. İncelenen birçok olayda, bir küme corona hastasının bedeninde, hastalığı geçirdikten sonra antikorlara rastlanmadı. Bu da kelam konusu bireylerin virüsü tekrar kapabileceği manasına geliyor.
SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞI NE KADAR GERÇEKÇİ?
Uzmanlar, bir kişinin virüse karşı antikor geliştirip geliştirmediğini, bir “serolojik test” uygulamak suretiyle tespit edebiliyor. Lakin bu testler, teste tabi tutulan kişinin virüse karşı bağışıklık kazanıp kazanmadığını, kazandıysa ne mühletle kazandığını tespit edemiyor. Bilim insanları şimdilerde bu sorunun karşılığını arıyor.
Birçok ülkede corona tedbirleri gevşetildi Corona krizinde şu ana kadar birçok defa, virüse lakin ve fakat bir “sürü bağışıklığının” gem vurabileceği fikri öne sürüldü. Sürü bağışıklığı, toplum halihazırda virüse karşı bağışıklık kazandığı takdirde geçerli oluyor. Bu durumda da virüs süratli bir biçimde yayılamıyor. Teorik olarak virüsü denetim altında tutabilmek için, toplumun yüzde 70 ila 90’ının bağışıklık kazanmış olması gerekiyor.
Tıp mecmuası The Lancet’ta kısa müddet evvel sürü bağışıklığına ait bir makale yayımlandı. Madrid merkezli Üçüncü Carlos Sıhhat Enstitüsü, İspanya Sıhhat Bakanlığı ve Harvard Üniversitesi’nde misyon yapan araştırmacıların yürüttüğü araştırma, corona virüse karşı sürü bağışıklığı kazanmanın kelam konusu olmayacağını su yüzüne çıkardı. 60 bin kişinin iştirakiyle yürütülen araştırma, Avrupa’nın şu ana kadarki en geniş çaplı antikor çalışması olma niteliğini taşıyor. Yapılan incelemeler, İspanyolların sadece yüzde 5’lik kısmının virüse karşı antikor ürettiğini gözler önüne seriyor.
VİRÜS SOĞUĞU SEVİYOR
Virüsler, soğuk ortamları seviyor. Virüsün bilhassa sıcaklığın düşük olduğu mezbahalarda yayılması, bu durumu iyi açıklayan bir örnek.
Hava sıcak olduğundaysa virüs, soğuk havadaki üzere süratli bir biçimde yayılmıyor. Münasebetiyle yılın sıcak aylarında enfeksiyon sayılarının görece düşük olması doğal bir durum. Dışarıdaki hava soğuk olduğunda beşerler daha sık meskende kalıyor. Lakin kapalı odalarda hava değişimi dışarıdaki üzere iyi ve ağır gerçekleşmiyor. Bu çerçevede de virüsün havada yayılması kolaylaşıyor.
Pandeminin başlangıcında uzmanlar, SARS-CoV-2 virüsünün yapışma ve damlalar vasıtasıyla yayıldığını düşünüyordu. Fakat sonradan virüsün hava yoluyla da bulaştığının farkına varıldı. Dışarıda havanın kuru ve soğuk olması, virüs için ülkü şartların sağlandığı manasına geliyor. „Aeresoller“ soğuk günlerde havada sıcak günlere kıyasla çok daha uzun asılı kalıyor.
Kuzey Yarımküre’de kış şimdi başlamamış olsa da toplumsal ara kurallarına uymak gerektiğini unutmamak gerekiyor.
NTV
