Ayşe Çınar / Ntv.com.tr
Halk ortasında deniz salyası olarak bilinen ‘müsilaj‘, son devirde Marmara Deniz’inde balıkçıların kabusu haline geldi. Yapışkan bir yapı olmasıyla bilinen müsilaj, balıkçıların ağsına yapışmasıyla avlanmalarını zorlaştırıyor. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, son bir yıldan beri Marmara Deniz’inde tesirli olan müsilajın balıkçıları etkilediğini ve bu hususta haberler aldıklarını söyledi.
Okyar, bundan yaklaşık 10 yıl evvel Marmara Deniz’inde ağır olarak görülen müsilaja dair bilinmesi gerekenleri, ntv.com.tr’ye yanıtladı.
1- MÜSİLAJ NEDİR? NEDEN OLUŞUR?
Müsilaj, biyolojik ve kimyasal birçok şartın bir ortaya gelmesiyle oluşuyor. Fitoplankton dediğimiz bitkisel canlıların çok çoğalması, deniz sıcaklığının yükselmesi ve buna bağlı olarak bakteriyel aktivitelerin artmasıyla oluşan sümüksü, yapışkan bir yapı.
Bu yapının oluşabilmesi için suyun çok sıcak ve dingin olması gerekiyor. Bu nedenle mevsimsel düzensizliklerin de müsilaj oluşumunda tesirli olduğunu söyleyebiliriz. Herkesin bildiği üzere tuhaf bir kış yaşıyoruz. Bugün bile hava sıcaklıkları, Şubat ayında olması gerektiği üzere değil.
Olağan kirlilik de bir etken. Marmara Denizi, endüstriyel ve evsel atıklardan çok etkilenen bir deniz. Bu tip tesirler denizlerdeki biyo çeşitliliğin azalmasına da neden oluyor. Tüm bu şartların bir ortaya gelmesi müsilaj üzere yapıların oluşmasında tesirli. Zati denizi incelediğimizde olağan bu mevsimde olması gerektiği üzere dalgalı, hırçın bir deniz yok. Deniz çok sakin.
2- DAHA EVVEL DE MÜSİLAJIN BU KADAR AĞIR GÖRÜLDÜĞÜ OLDU MU?
Müsilaja birinci kere Marmara’da 2007-2008 yıllarında rastlamıştık. Lakin o devir şimdikinden çok daha ağırdı. O vakit denizin üzerinden baktığınız da direkt müsilajın yoğunlukta olduğu yerleri fark edebiliyordunuz. Artık de su altında kilometrelerce uzanıyor lakin dışarıdan baktığınız da, 10 yıl evvelki üzere fark edilmiyor.
Bilhassa 2015 yılnıdan beri sistemli olarak Marmara Denizi’ni takip ediyorum. Şimdilik o yıllarda olduğu kadar ağır bir müsilaja rastlamadık.
3- HANGİ BÖLGELERDE DAHA SIK GÖRÜLÜYOR?
Ağır olarak Marmara’da görülüyor son yıllarda. Bir periyot Ege’de de oluştuğunu görümüştük. Fakat yıllardır bilhassa Adriyatik denizinde, Akdeniz’de zati daima oluşuyor.
4- DENİZDEKİ CANLILAR İÇİN BİR TEHLİKE OLUŞTURUYOR MU?
Müsilajın oluşmasında tesirli olan kimi çeşitler, toksin içerebiliyor. Bunlar da solungaçla, nefes alan kimi canlılar için doğal ki risk oluşturuyor. Fakat bu tip canlılar ekseriyetle bu tehlikeyi sezdikleri vakit, bu bölgeden kaçarlar. Bu da canlılarda ve biyo çeşitlilikte azalmaya neden olur.
5- MARMARA DENİZİ’NDE MÜSİLAJIN TESİRLERİ NE VAKİT SONA ERECEK?
Bunun sona erebilmesi için öncelikle hava şartlarının olağan seviyeye gelmesi lazım. Meteorolojik olaylar ekseriyetle anlık olaylar. Bu tip yapıların artması ya da oluşması ise uzun ve daima olaylar sonucunda gerçekleşir. Örneğin biyo çeşitliliğin azalması üzere olayların düzelmesi için çok uzun bir süreç gerekli.
Biz aslında son bir yıldır balıkçılardan müsilajın ağır olduğuna dair haberler alıyoruz. Fakat dediğim üzere şimdilik 10 yıl evvelki kadar ağır değil. Alışılmış ki bunların düzelmesi için denizlerimiz konusunda daha hassas olmamız lazım.
BALIKLAR AZALDI, FİYATLAR YÜKSELİR Mİ?
İstanbul Su Eserleri Kooperatifleri Lideri Erdoğan Kartal, deniz salyasının bilhassa ağ ile avcılık yapanlar için büyük bir kahır yarattığını söyledi.
Kartal, “Şu an Marmara Deniz’inde, bilhassa Tekirdağ’da ve İstanbul Boğaz’ında bu durum balıkçılar için bir sorun. Denizde uzun örümcek ağı üzere jel yapıda modüller olduğunu düşünün. Bu avlanarak beslenen balıkların, beslenmesini de engelliyor. Bu yüzden deniz salyasının ağır olduğu daha eski devirlerde çok zayıf çelimsiz balıklar görüyorduk” dedi.
İstanbul Su Eserleri Kooperatifleri Lideri Erdoğan Kartal Balıkların beslenememesinden ötürü balık sayısının da azaldığını söz eden Kartal, Marmara’da ağ ile balık avlayan balıkçıların, av oranında büyük bir düşüş yaşandığını da söyledi.
Kartal, “Örneğin 500 balıkçımız var Marmara’da avlanan. Bunlar olağanda 500 kilo balık avlayacaksa artık lakin 50 kilo balık tutabiliyor. Balık fiyatları şu an esasen yüksek. Balık sayısı az olduğu için aslında buzhanelerdeki balıkları kullanacağız. Bu yüzden balık fiyatlarının daha fazla yükseleceğini sanmıyorum” sözlerini kullandı.
Erdoğan Kartal, deniz salyasının çok ağır olduğu devirlerde 2 yıl kadar sürdüğünü fakat bu seferki durumun çok uzun süreceğini düşünmediğini kaydetti. Kartal, “Bu sene çok fazla lodos oldu. Lodos yüzünden Marmara denizindeki salya daha ağır görülüyor. Daha evvelki devirlerde biz bu durumun 2 yıl devam ettiğini gördük. Bu kadar uzun müddet devam ederse bu bizi çok sıkıntı bir duruma sokar. Fakat düşündüğümüz üzere hava düzelmeye başlarsa çok uzun süreceğini sanmam.
NTV
