İstanbul’da yaşayan iköğretim 8’nci sınıf öğrencisi Mete Alp Eskalan (14), birkaç hafta süren halsizlik ve yorgunluk şikayetlerinin artması üzerine 30 Nisan günü, konutta kötüleşti. Ailesi tarafından özel bir hastaneye götürülen çocuğun, diyabet komasına girdiği anlaşıldı.
Alp, acil olarak Sancaktepe İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne sevk edildi. Çocuk Ağır Bakım Ünitesi’nde tedavi altına alınan Alp’in kan yağ seviyesinin 15 binlere çıktığı belirlendi. Daha evvel diyabetle ilgili bir şikayeti olmamasından şüphelenen hekimler, antikor ve PCR testi yaptı. Her iki testi de olumlu gelen Alp’in, corona virüse yakalandığı, bu nedenle diyabetinin tetiklendiği ortaya çıktı.
ÖLÜMCÜL DİYABET ATAĞI İLE HASTANEYE KALDIRILDI
Alp’in tedavisini gerçekleştiren İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Ağır Bakım Uzmanı Dr. Fatih Varol, “Alp, son devirde gördüğümüz değişik bulgularla gelen hastalarımızdan biri. Alp’i aslında ölümcül diyabet atağı ile bir dış merkezden kabul ettik. Lakin kan kıymetlerinde trigliserit dediğimiz lipit kıymetlerinin çok çok yüksek, 15 bin üzere bir seviyeye çıktığını fark ettik. Covid’le alakalı olabilir mi diye baktığımızda hem antikor hem de PCR’ının olumlu olduğunu saptadık. Standart tedavilerle denetim altına alamadığımız için plazma değişimi ve lipit aferezi üzere özellikli tedaviler uygulamak durumunda kaldık” dedi.
“LİTERATÜRDE BU TÜRLÜ BİR OLAY GÖRMEDİK”
Alp’in getirildiği anda saptanan kandaki lipit pahasına, daha evvel literatürde rastlamadıklarını vurgulayan Dr. Varol, “Diyabet ataklarında lipit yüksekliği gördüğümüz bir tablodur aslında. Fakat bu kadar yüksek seviyedeki trigliserid bedellerine literatürde rastlamadık. Covid ile alakalı olarak ise hiç bu türlü bir tablo görmedik. Bu yüzden özellikli bir hadise olduğu için Alp’in durumunu literatürde de paylaşmayı düşünüyoruz” diye konuştu. Şeker hastalarında diyabetin ortaya çıkış halinin ekseriyetle bir enfeksiyonun tetiklemesiyle olduğuna işaret eden Dr. Varol, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Alp daha evvel diyabet hastası değildi. Lakin Kovid’in kendisi de bir enfeksiyon olduğu için, altta yatan diyabetini tetikleyerek bunu ortaya çıkarmış olabilir. Burada bizim dikkat çekmek istediğimiz nokta, bu çocuklarda Covid, daha ağır bir klinik tabloya neden olabiliyor.”
ÜÇÜNCÜ DALGADA MIS-C OLAYLARINDAKİ DEĞİŞİM DİKKAT CAZİP
Bir yılı aşkın bir müddettir sürdürülen salgın gayretinde, çocuklarda Covid sonrası gelişen MIS-C olaylarına çok sık rastladıklarını belirten Dr. Varol, şu bilgileri verdi:
“Bu salgını üç pik üzere düşünürsek, birinci iki pikte de biz MIS-C hadiselerini görüyorduk. Birinci İngiltere’de tanımlandığında, Kawasaki gibisi bir sendrom olarak tanım edilmişti. İnflamatuar bir süreç, romatolojik hastalıkları taklit eden bir süreç üzere görünüyordu. Birinci iki dalgada bu türlü hastalarımız oldu. Lakin üçüncü dalgada, MIS-C hadiselerinin klinik müracaat hallerinde bir ölçü değişmeler olduğunu fark ettik.
Tahminen bizim hastalığı daha iyi tanımaya başlamamızdan kaynaklı olabilir, tahminen farkındalığımızın da artmasının tesiri olmuş olabilir. Mesela bu dalgada Covid sonrası böbrek yetersizliği ile başvuran hastalarımız oldu, pankreas iltihabı ile başvuran hastalarımız oldu, inme, santral hudut sistemi tutulumları, kalp problemleri, romatolojik kimi hastalıkları taklit eden cilt döküntüleri ile başvuran hastalarımız oldu. 3 tane ağır diyebetik atakla gelen, organ yetmezliğine giden çocuk hastalarımız oldu. Hepsini şifa ile taburcu ettik. Lakin bunlarda daima Covid hikayesinin bulunması, antikor olumluluğu saptanmış olması bu hastalıkların Covid’le temaslı olarak ortaya çıktığı istikametindeki kuşkularımızı destekliyor.”
COVİD, DİYABETE YOL AÇAR MI?
Covid’in çocuklarda diyabet hastalığına yol açabileceği tarafındaki tartışmalarda bilim dünyasının şimdi tam bir uzlaşmaya varamadığına dikkat çeken Dr. Fatih Varol, araştırmaların sürdürüldüğünü ve daha çok dataya muhtaçlık olduğunu kaydetti. Varol, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Bu hususta aslında şimdi tam bir fikir birliği yok. Fakat çalışmalardan kimileri şunu söylüyor, çocukların acile müracaat sayılarının bu periyotta azalmış olmasına karşın, diyabetle başvuran çocukların sayısında azalma yaşanmadı. Bu da diyabet ile Covid’in sanki bir münasebeti var mı yok mu sorusunu beraberinde getiriyor. Onun dışında, Covid’in diyabeti birincil olarak tetikleyebileceğini söyleyen yazılar da var literatürde. Fakat diyabet ve Covid’in büsbütün birbirinden bağımsız olarak da ilerlediğini söyleyen çalışmalar da var. Sanırım kesin yargıya varmak için biraz daha bilgi elde etmemiz gerekiyor, hastalığı daha fazla tanımamız gerekiyor.”
“ÇOCUĞUMUN ŞEKER HASTASI OLDUĞUNU BİLMİYORUDUM”
Anne Aysun Eskalan , oğlunun daha evvel diyabet hastası olmadığını anlatarak, şunları söz etti:
“30 Nisan’da Mete Alp’i acil olarak özel bir hastaneye götürdük. Ondan bir hafta kadar öncesinde de kimi sorunları vardı aslında, baş dönmesi, halsizlik üzere şikayetleri vardı. Zayıf olduğu için, kansızlığı mı var diyerek çok üzerinde durmadık. Hastaneye gitmeden iki gün evvel önemli meşakkatleri başladı. Çok uyuyordu, yemek yiyemiyordu. Sonra apar topar özel bir hastaneye gittik. Orada şeker komasına girdiğini söylediler ve hemen buraya sevk edildi. Getirdiğimizde kendinde değildi zati. Sonra Covid olduğunu öğrendik.
Covid’in tetiklemesinden kaynaklı şekeri yükselmiş ve bu ortada kan yağ seviyeleri de felaket derecede artmış. Kasım ayında eşim ve ailesi Kovid oldu, hatta kayınpederimi kaybettik. Sonra biz de Kovid geçirdik lakin Mete Alp’de hiçbir belirti olmadı. Hafifi geçirdi diye düşündük o periyot. Bu vakte kadar çocuğumun şeker hastası olduğunu dahi bilmiyorduk. Kanı değiştirildi. Buradaki hekimlerimiz sayesinde çocuğum hayata döndü. Ailemizde diyabet yok lakin artık Alp, Tip 1 diyabet hastası olarak ömrünü sürdürecek.”
NTV
